Yatırım Teşvik Belgesi
Liste Değişikliği

Yatırım Teşvik Belgesi Liste Değişikliği, bir belge kapsamında onaylanmış yerli ve/veya ithal listelerde yapılacak her çeşit değişiklik ve revizyon işlemidir. Yatırım Teşvik Belgesi kapsamındaki en önemli unsur makine ve teçhizat listeleridir. Yalnızca bu listelerde yer alan makine ve teçhizatın teşvikli temini mümkün olmaktadır. Makine satın alırken Katma Değer Vergisi (KDV) ve gümrük verisi (GV) muafiyetleri sağlanır. Yatırım dönemi içerisinde eğer yeni makinelere ihtiyaç duyulursa listelerde değişikliğe gidilerek yeni şekle göre onaylatılması gerekir. Bu işleme de kısaca liste değişikliği adı verilir. Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında yurt içi satıcılardan temin edilecek makineler yerli listeye, yurt dışındaki tedarikçilerden ithal edilecek yatırım malları ise ithal listeye yazılır. Her ikisinin içerdiği bilgiler ve değişiklik usulü farklıdır.

Yatırım Teşvik Belgesi Liste Değişikliği Nedir?

Yatırım Teşvik Belgesi Liste Değişikliği, belgenin ekinde onaylanan listelerde yer alan bilgilerde yapılacak her türlü değişikliktir. Bazen bu işleme Yatırım Teşvik Belgesi Liste Revizesi adı da verilmektedir. Yatırım Teşvik Belgesinin temini sırasında bir yatırı projesi oluşturulur. Bu proje genellikle öngörü değerlerden oluşur. Yatırım dönemi boyunca temin edilmesi planlanan makine ve teçhizat listelenerek onaylatılır. Ancak, yatırım dönemi uzun ve karmaşık bir zaman dilimidir. Bu zaman içerisinde proje ilk aşamadaki haline göre çok ciddi değişikliklere uğrar. Temin edilecek makine ve teçhizat da bununla paralel şekilde değişir. İşte bu değişikliklerin teşvik sistemine yansıtılmasına Yatırım Teşvik Belgesi Liste Değişikliği adı verilir.

Yatırım Teşvik Belgesi Liste Değişikliği Neden Yapılır?

Yatırım Teşvik Belgesi Liste Değişikliği yatırım dönemi boyunca ihtiyaçlar doğrultusunda yeni teşvik kapsamına alınması için yapılır. Bir çok nedeni olmakla birlikte en yaygın Yatırım Teşvik Belgesi Liste Değişikliği nedenleri şunlardır:

• Yeni Makine Ekleme: Yatırım Teşvik Belgesi Listelerinde yer almayan yeni bir makinenin temin edilmesi gerektiğinde onaylı listelere eklenmesi gerekir.
• Makine Çıkarma/Silme: Mevcut bir makinenin alımından vazgeçilmesi halinde söz konusu makinenin onaylı makine ve teçhizat listelerinden silinerek çıkarılması için yapılır.
• Makine Adı veya Tanımı Revizesi: Teşvikli faturalarda yer alan makine tanımları onaylı listelerle birebir uyumlu olmak zorundadır. Onaylı liste ile kesilecek fatura arasında uyumsuzluk olması halinde öncelikle Yatırım Teşvik Belgesi Liste Değişikliği yapılarak uyumlaştırma sağlanır.
• Miktar veya Adet Değişikliği: Onaylı listelerde yer alan miktar tamamen bağlayıcı niteliktedir. Bu miktarın üzerinde teşvikli alım yapılması kesinlikle yasaktır. Onaylı listelerde yer alan miktardan daha fazla adet için alım yapılması gerektiğinde listedeki makine miktarının artırılması gerekir.
• Değişikliği: Teşvikli temin edilecek makinelerin birimi birbirinden farklıdır. En yaygın birimler ise adet ve set olarak kullanılır. Adet olarak onaylanan satırlar için set olarak fatura kesilemez. Bu nedenle, Yatırım Teşvik Belgesi eki listelerde değişiklik yapılmalıdır.
• GTİP Değişikliği: Ülkemizde tüm malların Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu (GTİP) adı verilen 12 haneli kodu vardır. Teşvik listelerine makineler bu kod ile işlenir. Bir makinenin GTİP kodu değiştiğinde onaylı listedeki GTİP kodunun da güncellenmesi gerekir.
• Tutar ve Fiyat Değişikliği: Genel bir kural olarak onaylı listede yer alan makine tutarının iki katına kadar çıkması ya da yarısına kadar düşmesi durumunda liste değişikliği gerekmez. Ancak, bu aralığın üzerinde bir tutar değişimi olursa makinenin yeni fiyatının onaylatılması gerekir.
• Liste Kaydırma: Halihazırda onaylı listede yer alan makinenin diğer liste kapsamına alınmasıdır. Bu uygulamanın iki örneği vardır, bunlardan ilki yerli listedeki makinenin ithal makineye kaydırılması; diğeri ise ithal listedeki makinenin yerli listeye kaydırılmasıdır.
• Yeni Liste Ekleme: Yatırım Teşvik Belgesinin düzenlendiği aşamada her iki listenin de onaylanmasına ihtiyaç yoktur. Yalnızca yerli veya yalnızca ithal listesi bulunan belgeler vardır. İlk aşamada onaylanmış olan listenin daha sonra Yatırım Teşvik Belgesi kapsamına alınmasına yeni liste ekleme adı verilir.

Yatırım Teşvik Belgesi Liste Değişikliğinin iyi anlaşılabilmesi için "Makine ve Teçhizat Listesi" kavramını bilmek gerekir. Bu kavram aşağıda detaylıca açıklanmıştır.

Makine ve Teçhizat Listesi Nedir?

Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında onaylanan tüm makine ve teçhizat yer aldığı listedir. Bu listede proje kapsamında temin edilmesi planlanan her türlü makine, ekipman ve teçhizat yer alır. Ancak, makine ve teçhizat listelerinde bina inşaat, tesisat gibi unsurlara yer verilmez. Teşvik belgesi kapsamında 2 çeşit liste onaylanmasına imkan vardır, bunlar:

• Yerli Makine Teçhizat Listesi: Yurt içinde üretimi yapılan veya gümrük bölgesine girişi yapılarak millileştirilen makinelerin fatura karşılığında yurt içinde teslim edilecek olması halinde bu liste oluşturulur. Yerli listede bulunan mallar KDV istisnasından yararlanır.
• İthal Makine Teçhizat Listesi: Yurt dışından ithal edilecek, yabancı ülkeler menşeli malların yazılacağı listedir. İthal listede bulunan mallar hem KDV istisnası hem de gümrük vergisi muafiyetinden yararlanır.

1. Yerli Makine ve Teçhizat Listesi Nedir?

Yerli Makine ve Teçhizat Listesi en basit ifadeyle yurt içinden temin edilecek makine ve teçhizatın yer aldığı listedir. Yerli Makine ve Teçhizat Listesi aşağıdaki bilgileri içerir:

• Sıra no: Listeye eklenen her makine için benzersiz bir sıra no verilir.
• GTİP: Gümrük tarife istatistik pozisyonu olarak adlandırılan 12 haneli nümerik koddur. Her malın bir GTİP kodu bulunur. Listeye ilgili makineler GTİP koları doğru olarak şekilde girilmek zorundadır.
• Adı: Temin edilecek yatırım malının ticari adı, tanımı ya da kısaca makine adı yazılmalıdır. Fatura kesilirken onaylı listedeki makine tanımlarıyla birebir uyumlu olmak gerekir.
• Miktar: Hangi makine ve teçhizattan kaç adet temin edilecekse net bir biçimde belirtilmelidir.
• Ölçü birimi: Temin edilecek malların adet veya set gibi hangi ölçü birimi ile tedarik edileceği belirtilmelidir. Düzenlenecek faturalarda mutlaka onaylı listedeki miktarlarla ve birimlerle uyumlu olmak gerekir.
• Birim fiyat: Her bir malın birim fiyatının girilmesi gerekir. Örneğin bir makineden 5 adet alınacaksa bir adet fiyatının birim fiyat kısmında TL olarak yazılması gerekir.
• Toplam fiyat: Her bir malın birim fiyatı ile söz konusu maldan kaç adet temin edilecekse çarpımı yapılarak toplam fiyat bulunur. Toplam fiyat sistemde otomatik hesaplanan bir değerdir. Bu fiyat Türk Listesi olarak belirtilmelidir.

2. İthal Makine ve Teçhizat Listesi Nedir?

İthal Makine ve Teçhizat Listesi ise yurt dışında üretilen malların doğrudan ithalatı yapılacaksa oluşturulan listedir. Bu liste yerli listeye göre çok daha kapsamlıdır. İthal Makine ve Teçhizat Listesi oluşturulurken aşağıdaki bilgilerin kaydı yapılmalıdır:

• Sıra no, GTİP, makine adı, miktar ve ölçü birimi yerli liste ile aynıdır. Bunlara ilave olarak,
• Menşe ülke tutarı: Makine hangi ülkeden temin edilecek ise o ülkenin para birimi cinsinden fiyatı yazılmalıdır.
• Birim fiyat: Malın ABD Doları birimli FOB (mal maliyet bedeli) cinsi birim fiyatıdır.
• Toplam fiyat: Maldan kaç adet temin edilecek ise FOB cinsi ABD Doları toplam karşılığıdır.
• TL karşılığı: Malın fiyatının listeye giriş tarihindeki kur ile TL karşılığıdır.
• Malın cinsi: İthal edilecek makinenin kullanılmış ve yeni (sıfır) olması durumu belirtilmelidir. Kullanılmış makineler için ithal izni alınması gerekir.

Listedeki Hangi Bilgiler Değiştirilebilir?

Aslında pratikte listelerde bulunan tüm bilgiler değiştirilebilir. Temin edilecek makine ile onaylı liste uyumsuz olduğunda mutlaka liste değişikliği yapılması gerekir. Bu durumda, GTİP, makine tanımı, fiyatı, ölçü birimi, miktarı, makinenin kullanılmış ve sıfır olması durumu değiştirilebilir.

Hangi Liste Değişiklikleri Yapılabilir?

Liste değişikliği dendiğinde aslında sınırsız opsiyon vardır. Yatırım teşvik belgesi kapsamında onaylanan listelerde genellikle şu değişiklikler yapılır:

• Makine ekleme: Daha önce onaylı listelerde bulunmayan bir makinenin bir listeye eklenmesidir.
• Makine çıkarma: Onaylı listelerde bulunan bir makinenin listeden silinmesi işlemidir.
• Miktar değiştirme: Onaylı listede bulunan miktarların artırılması veya azaltılmasıdır.
• Liste kaydırma: İthal listede bulunan satırın yerliye çekilmesi veya tam tersi, yerli listede bulunan bir malın ithal listeye kaydırılmasıdır.
• Liste oluşturma: Yerli ve ithal listelerden eksik olanın ilk kez belge kapsamına alınmasıdır. Eğer eklenen liste ithal ise destek unsurları arasında gümrük vergisi muafiyetinin eklendiğinden emin olunması gerekir.

Yatırım Teşvik Belgesi Liste Değişikliği Nasıl Yapılır?

Genellikle liste değişikliği için proforma fatura temin edilmesi önerilir. Proforma faturalarda makine ile ilgili tüm bilgiler doğru bir biçimde yer alır. Güncel temin edilecek bir proformada yer alan bilgiler dikkate alınarak listelerde gerekli düzenlemeler yapılır. Bir başka husus da şirketin SGK borcu bulunmaması gerektiğidir. SGK borcu bulunan işletmeler için liste değişikliği başvuruları olumlu sonuçlanmayacaktır. Yatırım Teşvik Belgesi Liste Değişikliği yapılabilmesi için izlenmesi gereken yol aşağıdaki gibidir:

• E-TUYS sistemine giriş yapılır.
• Değişiklik yapılacak Yatırım Teşvik Belgesi Makine Listesi kontrol edilir.
• Yerli ve/veya ithal listede bulunan bilgiler doğru bir biçimde güncellenir.
• E-TUYS üzerinde belge onay bekleyen işlemler ekranına düşer.
• Bu ekranda proforma fatura ve SGK borcu yoktur belgeleri eklenir.
• Ödeme ekranına geçilir. Bakanlık kolay tahsilat modülü yardımıyla revizyon ücreti ödenir.
• Ödeme tamamlandığında revizyon ekranına dönüş yapılır.
• Başvuru imzalanarak proje bakanlığa sunulur.

Yatırım Teşvik Belgesi Liste Değişikliğinde Gerekli Evraklar

Yatırım Teşvik Belgesi Liste Değişikliği son derece sık yapılan bir işlemdir. Ancak, yatırım konusu, Yatırım Teşvik Belgesinin durumu ve makinenin niteliğine göre ihtiyaç duyulacak belgeler farklıdır. Yatırım Teşvik Belgesi Liste Değişikliğinde Gerekli Evraklar aşağıdaki gibidir;

• SGK Borcu Yoktur Belgesi: Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına verilmek üzere 5510 sayılı Kanunun 6. Maddesine istinaden Türkiye Geneli alınacak e-borcu yoktur belgesi.
• Proforma Faturalar: Eklenecek veya güncellenecek makinelere ait detaylı bilgilerin yer aldığı proforma faturalar.
• Makine Teknik Açıklamaları: Makinenin kullanım alanı teknik özelliklerine ilişkin detaylı bilgilerin yer aldığı bilgi notları.
• Tarife Bilgisi ve İzahname: Makinenin GTİP koduyla ilgili durumlarda makinenin tarife satırına ilişkin izahnamenin esas alındığı bir açıklama gerekir.
• Hesaplama Notu: Özel durumlarda teşvik kapsamında kabul edilecek kısım için detaylı bir hesaplama istenir. Bu hesaplama dikkate alınarak belirli bir kısmı teşvik kapsamında değerlendirilir.
• Taahhütname: Makinenin kullanımına ilişkin bazı durumların uygun bulunduğu ancak bazı kısıtlamalar olduğu hallerde alınır. Uygun kullanım koşularının yerine getirilmesi halinde teşvik verileceğinin ancak bu şartlar dışında teşviklerin geri alınacağının kabul edildiğine dair taahhütname.

Yatırım Teşvik Belgesi Liste Değişikliği ancak doğru şartlarda ve uygun belgelerle birlikte yapılabilir. Bunların eksik olması durumunda liste değişikliği onaylanmayacaktır.