Yatırım Teşvik Belgesi Devri, belge sahibinin çeşitli hak ve yükümlülüklerini, bir başka şirket veya kişiye devretmesine imkan tanıyan sistemdir. Bu işlem, Türkiye'de yatırım yapan yatırımcılar için sıklıkla tercih edilen bir yöntemdir. Bir belgenin bütün olarak devri mümkün olduğu gibi belgenin kısmi devri de mümkündür. Daha açık bir ifadeyle belge kapsamında temin edilen bir ya da birkaç makinenin devredilmesi mümkündür. Devir işlemleri son derece karmaşık ve mevzuat yönünden dikkat gerektiren işlemlerdir. Devir sırasında hata yapılması çok ciddi sonuçlar doğurur. Bu nedenle, Yatırım Teşvik Belgesi Devri detaylarıyla açıklanmıştır. Yine de konuya hakim kişilerin gözetiminde yürütülmesi tavsiye edilmektedir.

Yatırım Teşvik Belgesi Devri, belge sahibinin yatırımını tamamlamadan eya yatırım süresi dolmadan, belgedeki hak ve yükümlülüklerini bir başka kişi ya da şirkete devretmesini sağlar.

Yatırım Teşvik Belgesi Devri Nedir?

Yatırım teşvik belgesi, yatırımcılara çeşitli vergi muafiyetleri, vergi indirimleri, faiz indirimleri, sigorta primi desteği, arazi tahsisi gibi teşvikler sağlar. Belge sahipleri, yatırım teşvik belgesi kapsamında sağlanan teşviklerden yararlanabilmek için, belgede belirtilen yatırımı gerçekleştirmek ve yatırım süresince belirtilen şartları yerine getirmekle yükümlüdür.

Yatırım teşvik belgesi devri ile birlikte, belge sahipleri işte bu hak ve yükümlülükleri taahhüt süresi dolmadan devretme hakkı elde eder. Yatırım teşvik belgesi devri, belge sahibinin yatırımını tamamlamadan veya yatırım süresi dolmadan, belgedeki hak ve yükümlülüklerini bir başka şirkete veya kişiye devretmesini sağlar. Devralan taraf, devredilen yatırım teşvik belgesi kapsamında sağlanan teşviklerden yararlanmaya devam eder ve devreden taraf, yatırım teşvik belgesi kapsamındaki yükümlülüklerinden kurtulur.

Devir Nasıl Yapılır?

Yatırım teşvik belgesi devri işleminin yapılması için belge sahibi ve devralacak kişi veya şirket arasında bir sözleşme yapılması gerekir. Bu sözleşme, devredilen yatırım teşvik belgesinin tüm hak ve yükümlülüklerinin devralan tarafa geçtiğini ve devreden tarafın yükümlülüklerinden kurtulduğunu belirtmelidir. Devire ilişkin başvurular E-TUYS sistemi üzerinden elektronik ortamda yürütülür.

Devir izni alındıktan sonra gerekli işlemlerin devam ettirilmesi gerekir. Teşvik makine ve teçhizatın tamamının devreden şirket aktiflerinden, devralan şirket aktiflerine geçişi gereklidir.

Devir Türleri Nelerdir?

Teşvik uygulamaları yönünden devir işlemleri birkaç farklı şekilde yapılabilir. Bunlar;

  • Komple Belge Devri: Bir yatırım teşvik belgesinin tüm hak ve yükümlülükleriyle birlikte bir başka kişi ya da şirkete aktarılmasıdır. Bu durumda, mevcut şirketin belgesi bir bütün olarak ikinci tarafa geçer. Belgeden doğan teşviklerden de devralan yararlanmaya devam eder. Bu işlem genellikle teşvikli bir yatırım tamamlandıktan sonra işin tasfiye edilmesi durumunda yapılır. Teşvikli makine teçhizatın satışı 5 yıl süreyle yasak olduğundan, herhangi bir nedenle işin bırakması durumunda makineler satılamaz. Bunun yerine yatırım bütün olarak devredilir.
  • Makine Devri: Teşvikli bir ya da birkaç makinenin yatırım teşvik belgesi sahibi olan ikinci ya da üçüncü taraflara devredilmesi şeklinde uygulanır. Yatırımın bütünlüğü bozulmayacak şekilde temin edilen makine ve teçhizatın bir yatırım teşvik belgesi kapsamından çıkarılarak diğeri kapsamına alınması anlamına gelir. Devir izni alındıktan sonra en kısa sürede devreden şirket aktiflerinden, devralan şirket aktiflerine aktarımı yapılmalıdır.
  • Tüm Makinelerin Devir Yoluyla Dağıtımı: Yatırım teşvikli yapılan yatırım kapsamında temin edilen makinelerin tamamının diğer belge sahiplerine devir yoluyla dağıtılması mümkündür. Bu durumda, devreden taraf işi bırakacağı için hiçbir makine kalmayacak şekilde yapılır. Boşa çıkan yatırım teşvik belgesi de iptal edilir.
  • Devir Yoluyla Bölünme: Şirket bölünmesi yaşandığı takdirde makine ve teçhizatın hangi tarafta kalınacağı da sözleşmeler kapsamında belirlenir. Bu durumda, bir yatırım teşvik belgesi kapsamında temin edilen makinelerin, bölünen taraf adına alınacak yeni belge kapsamına aktarımı gereklidir. Teşvikli makinelerin devir izni alınmaksızın farklı bir şirkete aktarımı söz konusu değildir. Bölümde şeklinde devir için mutlaka izin alınmalıdır.
  • Devir Yoluyla Birleşme: Şirketlerin birleşmesi söz konusu olduğunda her iki tarafın da çeşitli teşvikli makine ve teçhizatı bulunabilir. Bu durumda, şirket birleşmesinde şartları hüküm altına alındığı şekilde makine ve teçhizat birleşerek oluşan yeni yapıda kalacaktır. Bu durumda, teşvikli makinelerin yeni yapıya devredilmesi ve bu yapıya ait tek bir belge kapsamında toplanması gerekir.

Devir İçin Gerekli Belgeler Nelerdir?

Yatırım teşvik belgesi devrinin yapılabilmesi için duruma uygun birçok belge gereklidir. Bu belgeler devir işleminin ne şekilde yapılacağı ile doğrudan ilişkilidir. Bu belgeler şu şekildedir:

  • Yatırım Teşvik Belgeleri: Her iki belgenin de aktif ve süresi devam eder durumda olması gerekmektedir.
  • Fatura ve Yevmiye Kayıtları: Devire konu makine ve teçhizatın faturaları, gümrük giriş beyannameleri ve yevmiye kayıtları gerekir.
  • Kurul Kararları: Devire ilişkin yönetim kurulu veya ortaklar kurulu tarafından alınmış noter onaylı karar.
  • Ticaret Sicil Gazeteleri: Şirketin birleşme veya bölünde durumunu gösterir gazetelerin sureti.
  • Taahhütnameler: Devreden ve devralan tarafların devire ilişkin çeşitli yükümlülükleri yerine getireceğine dair taahhütnameler.
  • Yetkili Kurum Onayı: Eğer belgenin düzenlenmesi için ilgili kurumlardan özel izin alınmışsa, devire ilişkin ilgili kurumlardan temin edilecek izin, lisans veya yetki belgesinin devrediliğinde ilişkin gerekli belge ve yazılar.
  • Diğer Belgeler: Belge devri işlemi için gerekebilecek diğer belgeler arasında, alıcının kimlik belgesi, imza sirküleri, noter tasdikli vekaletnameler, şirket sözleşmesi, yönetim kurulu kararı ve benzeri belgeler gerekebilir.

Yatırım Teşvik Belgesi Devir İşlemleri ve Süreç

Yatırım teşvik belgesi devir işlemleri, belge sahibi ve belge alıcısı arasında gerçekleştirilen bir işlem olup, yatırım teşvik belgesinin orijinalinin hazırlanması, satış sözleşmesi imzalanması ve ilgili kurumlardan onay alınması gerekmektedir. Belge devri işlemi gerçekleştirildikten sonra, belge alıcısı belgenin orijinalini elinde bulundurur ve yatırım teşvik belgesinin sağladığı avantajlardan yararlanmaya devam eder. Ancak belge devri işlemi, belge sahibinin teşviklerden vazgeçtiği anlamına gelir. Belge devri işlemleri dikkatli bir şekilde yürütülmelidir ve hukuki yardım alınması önerilir.