Yatırım Teşvik Belgesi İhraç İzni, bir yatırım projesinde kullanılmak üzere ithal edilen veya yerli üretilen malzemelerin ihracatı için verilen bir izindir. Normal şartlar altında teşvikli temin edilmiş bir makinenin 5 yıl boyunca satışı veya ihracı yasaktır. Ancak temin edilen makine çeşitli nedenlerle süresinden önce elden çıkarılmak istenebilir. Makinenin performansı, kapasitesi veya kalitesi yeterli görülmez ise yenisi alınabilmesi için uygun ticari koşullarda elden çıkarılmalıdır. İthal edilen mallar genellikle elden çıkarılırken ihraç edilir. Daha açık bir ifadeyle yurt dışına satılır. Bu durumda Yatırım Teşvik Belgesi İhraç İzni alınması gerekir.

Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında yurt dışından temin edilmiş makinenin çeşitli nedenlerle yine yurt dışına satılması gerektiğinde Yatırım Teşvik Belgesi İhraç İzni alınması gerekir.

İhraç İzni Nedir?

Yatırım teşvik belgesi kapsamında çeşitli avantajlar sağlanır. Bunların başında makine teçhizat temini sırasında uygulanan kdv istisnası ve gümrük vergisi muafiyeti bulunur. Bu desteklerden yararlanarak ithalatı yapılan bir makine yatırım yerine getirilir ve kurulur. Deneme üretimi yapılır ve kapasite, kalite gibi yönlerden yatırım projesi ile uyumluluğu sınanır. Uygun bulunması halinde üretim hattında makine yerini korur. Ancak, çeşitli nedenlerle makine projeye uygun bulunmazsa üretim hattından ve şirket aktiflerinden çıkarılması gerekir. İthal edilen makineler genellikle menşe ülkesine satılır ancak zorunlu değildir. Nasıl temin edilmiş olduğundan bağımsız bir şekilde, teşvikli bir makinenin yurt dışına satışı için ihraç izni alınması gerekir. Bu izin yatırımcılara, 5 yıllık taahhütlü süresi dolmayan bir makine ile ilgili yükümlülükleri bozmadan yurt dışına satış yapma imkanı tanır. Daha sonra ihraç edilen makinenin yerine uygun bir makinenin konması ve yatırım bütünlüğünün bozulmaması gerekir.

İhraç İzni Nasıl Alınır?

İhraç izni alınması için işlemler E-TUYS sistemi üzerinden başlatılır. Sistemdeki ihraç izni modülüne girilir. Daha sonra burada yer alan bilgiler doldurulur. Makine ile ilgili tüm bilgiler eksiksiz işlenir. İhraç izni istenen makinenin adet, birim, miktar, temin tutarı ve ihraç tutarı gibi tüm bilgileri girilir. Ardından gerekli diğer belgeler eklenmek üzere başvuru onay ekranına geçilir. Bu ekranda gerekli tüm belgeler yüklenerek başvuru yapılır. Başvuru uygun bulunursa ihraç izni verilir. Eğer uygun bulunmazsa reddedilir veya eksik bildirimi yapılır. Eksikler tamamlandığında nihai karar verilir. Uygun bulunması halinde başvuru izne bağlanır ancak uygun bulunmazsa teşvik yükümlülüğünü bozmadan malı ihraç etmek mümkün değildir. Bu durumda yararlanılan tüm desteklerin eksiksiz geri ödemesi yapılmalıdır.

İhraç izni verilmeyen bir makinenin satılabilmesi için yararlanılan tüm desteklerin eksiksiz geri ödenmesi gerekir. Aksi halde ihracı mümkün olmaz. Bu durumda, makinenin bir başka teşvikli yatırımcıya devir alternatifi değerlendirilebilir.

Hangi Belgeler Gerekir?

Yatırım teşvik belgesi kapsamındaki bir makinenin ihracına izin alınabilmesi için bazı belgelerin de başvuru dosyasına eklenmesi gerekir. Bunlar:

  • Yatırım teşvik belgesi ve teşvik bilgileri.
  • İhraç izni istenen makineye ilişkin fatura, gümrük giriş beyannamesi ve yevmiye kayıtlarının sureti.
  • İhracı talep edilen makinenin elden çıkarılma gerekçesi ile ilgili detaylı açıklama.
  • İhraç izni ile ilgili yükümlülüklerin yerine getirileceğine ilişkin beyan ve taahhüt.
  • İhraç zini istenen malın hangi gümrük müdürlüğünden çıkış işlemleri yapılacağına dair imzalı açıklama.

Dikkat Edilmesi Gerekenler

İhraç izni alınan makinenin ivedi olarak ilgili gümrük müdürlüğünden çıkış işlemleri yapılmalıdır. İşlemler doğrudan elektronik ortamda TPS sistemi aracılığıyla ilerletilir. İhraç iznine ilişkin bilgiler gümrük sistemine girilmelidir. Daha sonra gümrükten çıkış beyannamesi hazırlanır. Malın gümrük bölgesi dışına fiziksel olarak çıkışı yapılır. Bu durumda, yurt dışında yerleşik satıcıya fatura kesilerek söz konusu makine şirket aktiflerinden de çıkarılır. Artık bu makine ile ilgili teşvik yükümlülükleri ortadan kalkar. Ancak, dikkat edilmesi gereken husus yatırımın bütünlüğünün bozulmamasıdır. Bu durumda genellikle ihraç edilen makinenin yerine benzer özelliklerde yeni bir makine temin edilir.

Mahrece İade İşlemleri

Teşvik kapsamında ithal edilen bir malın uygun bulunmaması durumunda mahrecine iade edilmesi gerekebilir. Bu işlem ithal edilen yatırım malının tedarikçiye geri gönderilmesidir. Bu işlem genellikle arızalı, hasarlı veya yanlış teslim edilmiş mallar için yapılır. Mahrece iade işlemi için ayrıca bir ihraç izni alınmasına gerek yoktur. Mahrece iade işlemleri ihraç izninden farklı olarak doğrudan ilgili gümrük müdürlüğünde yapılır. Daha sonra mal orijinal mahalline iade edilir.