Yatırım Teşvik Belgesi, ülkemizde yatırımcıların yatırım yapmalarını teşvik etmek amacıyla verilen bir belgedir. Bu belge ile yatırımcılara çeşitli vergi avantajları, gümrük vergisi muafiyetleri, sigorta primi işveren hissesi desteği gibi destekler sağlanır. Bu destekler sayesinde yatırımcılar, yatırım yapacakları sektörde daha rekabetçi hale gelir ve yatırım kararlarını kolaylaştırır.

Yatırım Teşvik Belgesi, yatırım yapılacak sektör ve bölgeye göre farklılık gösterir. Ülkemiz il ve ilçeleri, yatırım teşvik bölgeleri adı verilen özel bir sisteme göre sınıflandırılmıştır. Bu sınıflandırma neticesinde yatırım teşvik haritası oluşturulmuştur. Belge, yatırımın yapılacağı sektörün stratejik önemine ve yatırımın yapılacağı bölgenin gelişmekte olan bölgeler arasında olup olmadığına göre verilir. Bu nedenle, yatırımcılar yatırım yapacakları sektör ve bölge hakkında detaylı bir araştırma yapmalı ve hangi teşviklerden faydalanabileceklerini öğrenmelidirler.

Yatırım Teşvik Belgesi almak için yatırımcıların bazı şartları yerine getirmesi gerekmektedir. Yatırımın büyüklüğü, istihdam yaratma potansiyeli, teknolojik yenilikler ve çevre dostu uygulamalar gibi faktörler, yatırımcıların belge almalarında etkili olur. Ayrıca, yatırımcıların vergi, sigorta primi gibi yükümlülüklerini zamanında ve eksiksiz bir şekilde yerine getirmeleri de önemlidir.


Yatırım Teşvik Belgesi Nedir?

Yatırım Teşvik Belgesi, yatırımcıların yatırım yapmalarını teşvik etmek ve ülkemizin ekonomik kalkınma hızını artırmak için ilgili kurumlar eliyle devlet tarafından verilen bir belgedir. Bu belge, yatırımcılara çeşitli vergi avantajları, katma değer ve gümrük vergisi muafiyetleri, sigorta primi destekleri, finansman kolaylıkları ve yatırım yeri tahsisi gibi destekler sağlar. Bununla birlikte yatırımcıları çeşitli taahhüt ve yükümlülükler altına sokar. Bu nedenle, yatırım teşvik belgesiyle ilgili süreçlerin profesyonel kişilerce (veya danışmanlarca) yönetilmesi önerilmektedir.

Yatırım Teşvik Belgesi almak yatırımcılara önemli avantajlar sağlarken, birçok taahhüt ve sorumluluğu da beraberinde getirmektedir. Bu nedenle, teşvik uygulamalarının profesyonellerce yönetilmesi tavsiye edilmektedir.

Yatırım Teşvik Belgesi Nasıl Alınır?

Yatırım Teşvik Belgesi almak fiziksel ve elektronik birçok belgenin hazırlandığı, projelerin oluşturulduğu karmaşık bir süreç halini almıştır. Yatırımın yapılacağı bölge, sektör ve diğer çeşitli kriterler doğrultusunda çeşitli şartların yerine getirilmesi gerekir. Yatırımın büyüklüğü, istihdam yaratma potansiyeli, teknolojik yenilikler ve çevre dostu uygulamalar gibi faktörler, yatırımcıların belge almalarında etkili olur. Ayrıca, Yatırım Teşvik Belgesi alımı için şirketlerin sigorta prim borçlarını zamanında ödüyor olmaları gerekir. "Yatırım Teşvik Belgesi nasıl alınır?" sorusu internet aramalarına bakıldığında son derece fazla sorulan bir sorudur. Bu nedenle, aşağıda detaylı açıklanmıştır.

Yatırım Teşvik Belgesi alınabilmesi için başvurular E-TUYS sistemi üzerinden yapılır. E-TUYS başvurusunun yapılabilmesi için ilk iş yetkilendirme yapılmasıdır. E-TUYS sisteminde ancak yetki sahibi kullanıcılar işlem yapabilir. E-TUYS yetkilendirmesi için aşağıdaki adımlar izlenir:

  • Yetkilendirme belgeleri eksiksiz hazırlanır.
  • Şirket KEP adresi ve e-imzası temin edilir, çalışır duruma getirilir.
  • Yetkilendirme evraklarının tamamı pdf formatında kaydedilir.
  • Tüm yetki belgeleri bir KEP iletisinin ekinde elektronik imzalı yazışma formatında bakanlığa iletilir.

İletilen evraklar bakanlık incelemesinin ardından uygun bulunduğunda yetki verilir. Yetki alan kişi sisteme giriş yaparak firma bilgileri sisteme tanıtır. Bunun ardından tüm ekranlar kullanılır hale getir. Artık Yatırım Teşvik Belgesi alınması için hiçbir engel yoktur.

Yatırım Teşvik Belgesi alınması için yatırım projesi elektronik ortamda oluşturulur. Proje tanıtımı ve diğer tüm evraklar eklenir. Yatırım konusuyla ilgili diğer kurumlardan alınacak izin, lisans ve onaylar temin edilir. Tüm belgeler eksiksiz bir biçimde başvuru projesine eklenir ve onaya sunulur. Uygun bulunması halinde Yatırım Teşvik Belgesi alınmış olur.

Yatırım Teşvik Belgesi E-TUYS sistemi üzerinden elektronik ortamda yapılacak başvuru ile alınır. Başvuru projesi bu sistemde hazırlanır. Proje tanıtımı, fizibilite çalışması ve diğer tüm başvuru evrakları dosyaya bir bütün olarak eklenir.

Yatırım Teşvik Belgesi Kullanımı

Günümüzde Yatırım Teşvik Belgesi elektronik ortamda alınmakta ve kullanılmaktadır. Hatta 2018 yılı itibarıyla fiziksel bir belge dahi düzenlenmemekte, bunun yerine e-devlet sistemi üzerinden görüntüleme yapılmaktadır. Genellikle bu işleme Yatırım Teşvik Belgesi sorgulama adı verilir. Makine satıcıları, finans kuruluşları, bankalar, diğer kamu kurum ve kuruluşlar, hatta yatırımcının kendisi bile sorgulama ekranını kullanarak belgesini görüntüleyebilir. Bunun için aşağıda yer alan e-devlet sistem linki kullanılarak teşvik belge numarası, teşvik belge id ve güvenlik resmi bilgileri girilerek belge görüntülenir.

>>> Yatırım Teşvik Belgesi Sorgulama

Yatırım Teşvik Belgesi alındıktan sonra ivedilikle KDV İstisna Yazısı alınması gerekir. Bu yazının alınmasından sonra teşvikli fatura işlemlerine başlamak mümkündür. KDV İstisna Yazısı aslında teşvik sisteminde tanımlanan makine ve teçhizatın vergi dairesi ile uyumlaştırılması anlamına gelir. Her ne kadar teşvik sistemi ile maliye sistemi entegre çalışıyor olsa da ikinci bir kontrol sağlanması amacıyla bu işlemin yapılması şarttır.

Önemli Uyarı!
Yatırım Teşvik Belgesi kullanımı sırasında önemli tarihlere dikkat edilmesi, süresi biten belgeler için süre uzatımı yapılması, yatırım harcamaları bittiğinde de tamamlama vizesi başvurusu yapılması şarttır.

Yatırım Teşvik Belgesi Avantajları Nelerdir?

Yatırım Teşvik Belgesi avantajları nedeniyle tüm yatırımcıların ilgisini çeken bir belgedir. Bu belge sayesinde yatırımcılar, yatırım yapacakları sektörde rekabet avantajı elde ederler ve daha karlı bir yatırım yapabilirler. Ayrıca, yatırımın bölgesel gelişmeye katkısı da büyük olur ve istihdam yaratma potansiyeli artar. Yatırımcılar, teşvik belgesi kapsamındaki destekler sayesinde yatırımlarının maliyetlerini de düşürebilirler. Bu avantajlar; vergisel, mali, finansal, istihdam ve yatırım yeri olarak sınıflandırılır.

Yatırım Teşvik Belgesi Kapsamındaki Harcamalar

Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında, sabit yatırım ile ilgili her türlü mal ve hizmetin temini sayılmaktadır. Bu harcamaların toplamı da sabit yatırım tutarını oluşturur. Sabit yatırım tutarı içerisinde bina, inşaat, makine, teçhizat ve diğer harcamalar vardır. Diğer harcamalar ise yardımcı makineler, ithalat ve gümrükleme, taşıma ve sigorta, montaj, etüt ve proje ile diğer yatırım giderlerinden oluşur.

Harcama Yaparken Dikkat Edin!
Toplam Sabit Yatırım Tutarı = Bina-İnşaat + Makine-Teçhizat + Diğer Giderler

Diğer Giderler = Yardımcı Makine + İthalat-Gümrükleme + Taşıma-Sigorta + Montaj + Etüt + Proje

Yatırım Teşvik Belgesi Hangi Sektörlerde Geçerlidir?

Yatırım Teşvik Belgesi, yatırımcının yatırım yapacağı sektöre göre farklılık gösterir. Belge, yatırımın yapılacağı sektörün stratejik önemine ve yatırımın yapılacağı bölgenin gelişmekte olan bölgeler arasında olup olmadığına göre verilir. Bu nedenle, yatırımcılar yatırım yapacakları sektör ve bölge hakkında detaylı bir araştırma yapmalı ve hangi teşviklerden faydalanabileceklerini öğrenmelidirler.

Yatırım Teşvik Belgesi sektörel farklılık gösterir bir belge olmakla birlikte çok çeşitli sektörlerin kullanımına sunulmuştur. Yatırım teşvik belgesinin geçerli olduğu sektörler şunlardır:

  • İmalat sanayi: İmalat ve sanayi ürünleri üretimi ile ilgili tüm sektörler
  • Turizm sektörü: Otel, motel, kamp alanları, doğal konaklama tesisleri gibi birçok turizm sektörü
  • Eğitim sektörü: Okul, kreş, anaokulu, yurt gibi birçok eğitim yatırımı
  • Sağlık sektörü: Hastane, klinik, poliklinik gibi birçok sağlık kuruluşu
  • Enerji yatırımları: Güneş, rüzgar, hidroelektronik, termik veya jeotermal enerji kaynaklarına dayalı geleneksel veya yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı yapılacak ges, res, hes, jes ve tes enerji yatırımları
  • Madencilik yatırımları: Her türlü madencilik ve mermercilik faaliyetleri
  • Tarım: Seracılık ve örtü altı üretim yatırımları
  • Hayvancılık: Büyükbaş ve küçükbaş entegre hayvancılık, kanatlı yetiştiriciliği ve balıkçılık yatırımları
  • Gıda sanayi: Tüm gıda sanayi sektörlerinde yapılacak yatırımlar

Yatırım Teşvik Belgesi Türleri Nelerdir?

Yatırım Teşvik Belgesi türleri çeşitlidir ve yatırımcının ihtiyaçlarına göre farklı avantajlar sağlarlar. Bu belge türlerinin her biri farklı destekler içerir. Ayrıca, bölgelerin gelişmişlik düzeyine uygulanan desteklerin miktarı da farklılık gösterir. Örneğin, ar-ge Yatırım Teşvik Belgesi, yatırımcılara ar-ge faaliyetleri için destek sağlarken, bölgesel Yatırım Teşvik Belgesi ise yatırımcılara bölgesel kalkınmaya katkı sağlamaları için destekler sunar. Mevcut yasal düzenlemelere göre verilen belge türleri şunlardır:

  • Genel: Görece dar kapsamlı yatırımlar için uygulanan hızlı ve basit bir teşvik sistemidir.
  • Ar-ge: Ar-ge ve inovasyon amaçlı yatırımlar için verilen belge türüdür.
  • Çevre: Doğrudan üretim veya karlılık amaçlı olmayan, çevre koruma ve sürdürülebilirlik yönlü yatırımlar için sağlanan desteklerin bulunduğu belge türüdür.
  • Bölgesel: Bölgesel gelişmişlik farklarına dayalı olarak az gelişmiş yerlere istihdam ve yatırımlar çekmek için verilen belgedir.
  • Orta Yüksek Teknoloji: Adından da anlaşılacağı gibi orta-yüksek teknoloji sınıfındaki ürünlerin yerli üretimini özendirmek için verilir.
  • Öncelikli: Yüksek teknolojili, katma değerli ve inovatif ürünlerin yerli üretimini teşvik etmek amacıyla çok yüksek seviyede destek sağlamak amacıyla verilir.
  • Büyük Ölçekli: Büyük ölçekli yatırımların ülkemizde yapılmasını sağlamak için kurgulanmıştır. Büyük ölçekli yatırımların ihtiyaçlarını karşılamak üzere oluşturulmuştur.
  • Stratejik: İthalat bağımlılığı yüksek ürünlerin yerli üretimini sağlamak amacıyla verilen belge türüdür.
  • Proje Bazlı: Çok büyük ve önemli yatırımların ihtiyaçlarına esnek teşvik çözümleri sağlamak amacıyla sınırlı sayıda verilen çok özel bir belge türüdür.

Yatırım Teşvik Belgesi Veren Kurumlar

Yatırım Teşvik Belgesi, Türkiye'de farklı kurumlar ile ilişkilidir. Konuyla ilgisi olan kurumlar, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi, Ticaret Bakanlığı, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Kalkınma Ajansları, Sanayi Odaları, Sanayi İl ve İlçe Müdürlükleri gibi kurumlardır. Ancak, Yatırım Teşvik Belgesi vermeye tek yetkili kurum T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığıdır.

Yatırım Teşvik Belgesi yalnızca Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından alınır. Diğer kurumlar koordinasyon, bilgilendirme ve yatırımcıları yönlendirme gibi bazı yardımcı faaliyetleri yürütür.

Destek Unsurları Nelerdir?

Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında verilen birçok destek unsuru bulunur. Bu destekler belge türleri kapsamında farklı biçimlerde uygulanır. Yaygın Yatırım Teşvik Belgesi türlerine göre uygulanan destek unsurları ve açıklamaları aşağıdaki tabloda verilmiştir.

Destek Unsuru Genel Bölgesel Öncelikli Stratejik
KDV İstisnası VAR VAR VAR VAR
Gümrük Vergisi Muafiyeti VAR VAR VAR VAR
Vergi İndirimi YOK VAR VAR VAR
SGK Primi İşveren Hissesi Desteği YOK VAR VAR VAR
SGK Primi Desteği YOK VAR VAR VAR
Gelir Vergisi Stopajı Desteği YOK VAR VAR VAR
Faiz ve Kar Payı Desteği YOK VAR VAR VAR
Yatırım Yeri Tahsisi YOK VAR VAR VAR
KDV İadesi YOK YOK YOK VAR
Bina İnşaat KDV İstisnası VAR VAR VAR VAR
Finansman Kolaylıkları VAR VAR VAR VAR
Emlak Vergisi Muafiyeti VAR VAR VAR VAR
Bina İnşaat Harcı Muafiyeti VAR VAR VAR VAR
Damga Vergisi ve Harç İstisnası VAR VAR VAR VAR
Diğer Muafiyetler VAR VAR VAR VAR

Yatırım Teşvik Belgesi Almanın Riskleri

Yatırım Teşvik Belgesi almak, yatırımcılar için birçok avantaj sağlarken bazı riskler de taşır. Yatırım yapılacak sektör ve bölgedeki ekonomik koşulların değişmesi, yatırımın beklenen getirilerinin gerçekleşmemesi, hükümetin teşvik politikalarının değişmesi gibi faktörler, yatırımcıların risklerini artırabilir. Ayrıca, Yatırım Teşvik Belgesi almak için yerine getirilmesi gereken şartların zamanında ve eksiksiz bir şekilde yerine getirilmemesi de yatırımcıları risk altında bırakabilir. Bu nedenle, yatırımcıların yatırım yapacakları sektör ve bölge hakkında detaylı bir araştırma yapmaları ve riskleri dikkate almaları önemlidir.

Sık Sorulan Sorular

Yatırım Teşvik Belgesi hakkında sık sorulan sorular ile bunların cevapları aşağıda verilmiştir.

Yatırım teşvik belgesinin süresi ne kadardır?

Yatırım Teşvik Belgesi normal şartlarda 3 yıl süreyle verilir. İhtiyaç olması halinde bir defaya mahsus belgenin süresinin yarısı kadar süre uzatımı yapılabilir. Büyük ölçekli veya özellikli yatırımlar için 4-5 yıl süreli belgeler verilmesi de mümkündür. Ayrıca, proje bazlı teşvikler kapsamında çok daha uzun süreli belgeler düzenlenmiştir.

Kimler Yatırım Teşvik Belgesi alabilir?

Ülkemizde yatırım planı olan gerçek kişi, şahıs işletmesi, sermaye şirketi, dernek, vakıf, kooperatif, kamu kurumu, meslek kuruluşları, yurt dışındaki şirketlerin ülkemizdeki şubeleri gibi her türlü gerçek ve tüzel kişi Yatırım Teşvik Belgesi alabilir.

Vergi borcu olanlar Yatırım Teşvik Belgesi alabilir mi?

Vergi borcu bulunanlar Yatırım Teşvik Belgesi alabilir. Ancak, sgk prim borcu bulunanlar Yatırım Teşvik Belgesi alamaz.

Yatırım Teşvik Belgesi ücretli mi?

Önceden ücretsiz düzenlenen yatırım teşvik belgeleri 2022 yılından itibaren ücretli olmuştur. Sabit yatırım tutarına göre değişen miktarlarda başvuru ücreti alınmaktadır.

Yabancılar Yatırım Teşvik Belgesi alabilir mi?

Yabancı gerçek kişiler de, yabancı sermayeli şirketler de Türk vatandaşları ve yerli şirketler ile aynı şartlarda Yatırım Teşvik Belgesi alabilir.

Onaylanan projeye ilave makine eklemek mümkün mü?

Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında yerli ve ithal makine teçhizat listeleri onaylanır. Bu listelerde bulunan makineler teşvikli temin edilir. İlk başvuru sırasında onaylanmayan makine ve teçhizatın listelere eklenmesi mümkündür. İster yerli ister ithal temin edilecek makinelerin yatırım dönem boyunca listelere eklenmesi için liste değişikliği başvurusu yapılması yeterlidir.

Yatırım tamamlamanazsa ne olur?

Süre uzatımı da dahil olmak üzere yatırım teşvik belgesinin toplam süresi için gerekli şartlar sağlanamaz ve taahhütler yerine getirilemezse yatırım tamamlama vizesi yapılamaz. Bu durumda, belge iptal olur. Bu durumda yararlanılan desteklerin tamamı cezai yaptırım ve yasal faizleriyle geri alınır.

İptal edilen ve ceza çıkarılan belge için neler yapılabilir?

Belge iptal edilmiş ve çeşitli cezalar oluşmuş ise mevzuatın izin verdiği durumlarda iptal kaldırma yapılabilir. Eğer başarılı bir biçimde iptal kaldırma yapılırsa tüm cezalar ve faizleri silinebilir.

Teşvik kapsamında kullanılmış makine alınabilir mi?

Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında yerli alınacak makinelerin sıfır olması gerekir. Kullanılmış yerli makine alımı teşvik edilmez. Ancak, Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında uygun koşullarda kullanılmış ithal makine almak mümkündür. İthalat izinleri alınmak kaydıyla münferit kullanılmış makine, teşvik uzmanlarınca ekspertiz yapılmak kaydıyla kullanılmış komple tesis ithalatı yapmak mümkündür.