Yatırım teşvik belgesi, işletmelerin üretim, yatırım ve istihdam faaliyetlerine birçok yönden destek olmak amacıyla verilen belgedir. Bu belge, yatırım yapan işletmelerin ihtiyaçlarına çözümler sunmak amacıyla belirlenmiş önemli avantajlar sağlar. Bu kapsamda uygulanan destek unsurları mali, finansal, vergisel avantajlar ile uygun koşullarda yatırım yeri sağlama amacı taşır. Ayrıca, her türüne göre uygulanan destek unsurları da farklılık gösterir. Bunun en önemli amacı yatırım türüne uygun teşvik paketinin verilmesidir. Yatırım teşvik belgesi kapsamında sağlanan destek unsurlarının her biri aşağıda detaylı bir biçimde açıklanmıştır.


Destek Unsurları Nelerdir?

Yatırım teşvik belgesi kapsamında sağlanan destek unsurları günümüze kadar çok çeşitli hale gelmiştir. Önceleri daha basit destekler uygulanırken bugün ihtiyaçlar doğrultusunda çok farklı destekler de belge kapsamına alınmıştır. 2023 yılı düzenlemeleri de dahil olmak üzere güncel destek unsurları aşağıdaki gibidir.

Yatırım teşvik belgesi kapsamında uygulanan destek unsurları şunlardır:

  • KDV İstisnası: Yatırım yapan işletmeler, onaylı makine ve teçhizat listelerinde yer alan makineler için %18 oranındaki KDV tutarından müstesnadır. Sarf malzemeleri için geçerli olmamakla birlikte yalnızca sabit yatırım malları için uygulanır.
  • Gümrük Vergisi Muafiyeti: İthalat yapacak işletmeler için, onaylı ithal listede bulunan makine ve teçhizat için gümrük vergisi oranı ne olursa olsun, tüm vergi üzerinden muafiyet sağlanır.
  • Vergi İndirimi: Şirketler ya kurumlar vergisine ya da gelir vergisine tabidir. İşletmenin türüne göre bunlardan uygun olan için indirim sağlanır. Yatırımcılara, toplam sabit yatırım tutarının belirli bir bölümünü vergiden düşme hakkı tanınmıştır. Yatırımın yapıldığı bölgeye göre uygulanan vergi indirim miktarı da değişkenlik gösterir.
  • SGK Primi İşveren Hissesi Desteği: Bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında, istihdam yaratma potansiyelini artırmak amacıyla yatırımın bulunduğu bölgeye göre 2 yıldan 12 yıla kadar değişen oranlarda uygulanır.
  • SGK Primi Desteği: Bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında, en az gelişmiş olan altıncı bölge illerinde daha fazla yatırımı özendirmek için uygulanır. SGK primlerinin işveren payına ilave olarak, bu bölge illerindeki yatırımlar için 10 yıl süreyle işçi payı da destek kapsamındadır.
  • Gelir Vergisi Stopajı: İstihdam maliyetinin bir başka kalemi olan gelir vergisi stopajı da sadece altıncı bölge illerinde 10 yıl süreyle uygulanır.
  • Faiz ve Kar Payı Desteği: Yatırım teşvik belgesi kapsamında kullanılacak kredilerin faiz veya kar payının bir bölümü devlet desteği kapsamındadır. Bu sayede yatırımcıların finansman maliyetini düşürür. Birinci ve ikinci bölgelerde bulunmayan bu destek, diğer tüm bölgelerde, Türk Lirası veya yabancı krediler için uygulanabilir.
  • Kredi ve Finansman Avantajları: Kredi Garanti Fonu (KGF) veya Yatırım Taahhütlü Avans Kredi (YTAK) almak isteyen yatırımcılar için yatırım teşvik belgesi ibrazı gerekir. Uygun koşullarda yatırımcılar için sunulan bu kredilere başvuru ve kredilerden yararlanma hakkı elde edilir.
  • Yatırım Yeri Tahsisi: Hazine arazilerinde çok uygun koşullarda 49 yıllık irtifak hakkı kurulmasına imkan tanır. Bu sayede yatırımcıların ihtiyaç duyabileceği arazi ve arsalar devlet tasarrufunda bulunan Hazine arazilerinden sağlanır.
  • KDV İadesi: Stratejik yatırımlar kapsamında bina inşaat harcamalarında ödenen KDV miktarının geri alınmasına imkan tanınmıştır.
  • Emlak Vergisi Muafiyeti: Yatırım teşvik belgesi kapsamında inşaatı tamamlanan bina, inşaat ve yapılardan 5 yıl süreyle emlak vergisi alınmaz.
  • Bina İnşaat Harcı Muafiyeti: Bina inşaatı ile ilgili işlemler yapılırken belediyelere ödenmesi gereken bina inşaat harcının ödenmemesine imkan verir.
  • Damga Vergisi ve Harç İstisnası: Yatırım teşvik belgesi bulunan yatırımcılara mal ve hizmet sunacak olan şirketler ile yatırımcı arasında imzalanacak sözleşmeler damga vergisi ve harçlardan müstesna tutulmuştur.
  • Parselasyon Harcı Muafiyeti: Yatırım yeri için harita mühendisleri ve diğer ilgili meslek mensuplarının parselasyon faaliyetleri yapması halinde önemli bir parselasyon harcı oluşur. Yatırım teşvik belgesi sahipleri bu harçtan muaf tutulmuştur.
  • İfraz ve Tevhid Harcı Muafiyeti: Bir arazi veya arsanın bölünmesi veya birleştirilmesi durumunda ödenen bu harçtan, yatırımcılar muaf tutulmuştur.
  • Plan ve Proje Tasdik Harcı Muafiyeti: Yatırım mahallindeki bina ve yapıların inşaatı sırasında Belediye Gelirleri Kanunu kapsamında ilgili belediyeye ödenmesi gereken plan ve proje tasdik harcından muafiyet sağlanır.
  • Zemin Açma İzni ve Toprak Hafriyat Harcı Muafiyeti: Bina inşa faaliyetleri sırasında zemin açma ve toprak hafriyat işlemlerinde belediyelere ödenmesi gereken harçlardan da muafiyet bulunur.
  • Yapı Kullanma İzni Harcı Muafiyeti: Yatırım teşvik belgesi kapsamında inşaatı yapılan bina ve yapılara dair yapı kullanma izni alınacağı zaman belediyelere ödenmesi gereken harçlardan muafiyet bulunur.
Yatırım teşvik belgesi kapsamında sağlanan destek unsurlarının bazıları tüm belgeler kapsamında, bazıları ise yalnızca belirli durumlarda veya belirli belge türleri kapsamında uygulanmaktadır.

Teşvik Sistemlerinde Destek Unsurları

Hangi teşvik sisteminde hangi destek unsurunun uygulandığına aşağıda yer verilmiştir.

Genel Yatırım Teşvik Sisteminde Uygulanan Destek Unsurları

  1. KDV istisnası
  2. Gümrük vergisi muafiyeti
  3. Bina inşaat harcamalarında KDV istisnası (Yalnızca 2023 yılı için.)
  4. Gelir vergisi stopajı desteği (Yalnızca 6. bölgede uygulanır.)
  5. Diğer muafiyetler: Emlak vergisi muafiyeti, bina inşaat harcı muafiyeti, damga vergisi ve harç istisnası, parselasyon harcı muafiyeti, ifraz ve tevhid harcı muafiyeti, plan ve proje tasdik harcı muafiyeti, zemin açma izni ve toprak hafriyat harcı muafiyeti, yapı kullanma izni harcı muafiyeti

Bölgesel Yatırım Teşvik Sisteminde Uygulanan Destek Unsurları

  1. KDV istisnası
  2. Gümrük vergisi muafiyeti
  3. Vergi indirimi
  4. SGK primi işveren hissesi desteği
  5. SGK primi desteği (Yalnızca 6. bölgede.)
  6. Gelir vergisi stopajı desteği (Yalnızca 6. bölgede.)
  7. Faiz desteği (1. ve 2. bölgelerde uygulanmaz.)
  8. Yatırım yeri tahsisi
  9. Bina inşaat harcamalarında KDV istisnası (Yalnızca 2023 yılı için.)
  10. Diğer muafiyetler: Emlak vergisi muafiyeti, bina inşaat harcı muafiyeti, damga vergisi ve harç istisnası, parselasyon harcı muafiyeti, ifraz ve tevhid harcı muafiyeti, plan ve proje tasdik harcı muafiyeti, zemin açma izni ve toprak hafriyat harcı muafiyeti, yapı kullanma izni harcı muafiyeti

Öncelikli Yatırım Teşvik Sisteminde Uygulanan Destek Unsurları

  1. KDV istisnası
  2. Gümrük vergisi muafiyeti
  3. Vergi indirimi
  4. SGK primi işveren hissesi desteği
  5. SGK primi desteği (Yalnızca 6. bölgede.)
  6. Gelir vergisi stopajı desteği (Yalnızca 6. bölgede.)
  7. Faiz desteği (1. ve 2. bölgelerde uygulanmaz.)
  8. Yatırım yeri tahsisi
  9. Bina inşaat harcamalarında KDV istisnası (Yalnızca 2023 yılı için.)
  10. Diğer muafiyetler: Emlak vergisi muafiyeti, bina inşaat harcı muafiyeti, damga vergisi ve harç istisnası, parselasyon harcı muafiyeti, ifraz ve tevhid harcı muafiyeti, plan ve proje tasdik harcı muafiyeti, zemin açma izni ve toprak hafriyat harcı muafiyeti, yapı kullanma izni harcı muafiyeti

Stratejik Yatırım Teşvik Sisteminde Destek Unsurları

  1. KDV istisnası
  2. Gümrük vergisi muafiyeti
  3. Vergi indirimi
  4. SGK primi işveren hissesi desteği
  5. SGK primi desteği (Yalnızca 6. bölgede.)
  6. Gelir vergisi stopajı desteği (Yalnızca 6. bölgede.)
  7. Faiz desteği (1. ve 2. bölgelerde uygulanmaz.)
  8. Yatırım yeri tahsisi
  9. KDV İadesi (Yalnızca 500 milyon TL ve üzeri yatırımlar için)
  10. Bina inşaat harcamalarında KDV istisnası (Yalnızca 2023 yılı için.)
  11. Diğer muafiyetler: Emlak vergisi muafiyeti, bina inşaat harcı muafiyeti, damga vergisi ve harç istisnası, parselasyon harcı muafiyeti, ifraz ve tevhid harcı muafiyeti, plan ve proje tasdik harcı muafiyeti, zemin açma izni ve toprak hafriyat harcı muafiyeti, yapı kullanma izni harcı muafiyeti

Proje Bazlı Yatırım Teşvik Sisteminde Uygulanan Destek Unsurları

  1. Vergisel Destekler
    1. KDV istisnası
    2. Gümrük vergisi muafiyeti
    3. Vergi indirimi ya da istisnası
    4. KDV iadesi
  2. İstihdam Destekleri
    1. SGK primi işveren hissesi desteği
    2. Nitelikli personel desteği
    3. Gelir vergisi stopajı desteği
  3. Finansman Destekleri
    1. Enerji desteği
    2. Faiz ya da kar payı desteği
    3. Sermaye katkısı
    4. Hibe desteği
  4. Yatırım Yeri Destekleri
    1. Altyapı desteği
    2. Yatırım yeri tahsisi
  5. Diğer Destekler
    1. Diğer belgelerde kolaylıklar
    2. Kamu alım garantisi

Bölgelere Göre Destek Unsurları ve Oranlar

Yatırım teşvik belgesi, bölgesel gelişmişlik düzey farklarını en aza indirme amacı taşır. Bu nedende, tüm bölgelerde destekler aynı oranda uygulanmaz. Bu destek unsurları yatırımın bulunduğu ilin hangi yatırım teşvik bölgesinde yer aldığına bakılarak belirlenir. Gelişmiş bölgelerde daha az, gelişmemiş bölgelerde çok daha fazla destek sağlanır. Bu sayede, gelişmemiş bölgelere yatırım çekmek, istihdam olanakları yaratmak ve ülke genelinde istikrar sağlamak istenir. Bir ilin hangi bölgede bulunduğunu anlamak için yatırım teşvik haritasına bakılması tavsiye edilir.

Yatırım teşvik belgesi kapsamında uygulanan destekler gelişmiş bölgelerde düşük, gelişmemiş bölgelerde daha yüksek orandadır. Bunun temel nedeni, bölgeler arasındaki gelişmiş seviyesini eşitlemek, tüm bölgelerde yatırım ve istihdam imkanları sağlamaktır.
BÖLGESEL TEŞVİK SİSTEMİ
Bölgeler
Destek Unsuru
1. Bölge
2. Bölge
3. Bölge
4. Bölge
5. Bölge
6. Bölge
KDV İstisnası
VAR
VAR
VAR
VAR
VAR
VAR
Gümrük Vergisi Muafiyeti
VAR
VAR
VAR
VAR
VAR
VAR
Vergi İndirimi YKO OSB İçi
%15
%20
%25
%30
%40
%50
OSB Dışı
%20
%25
%30
%40
%50
%55
SGK Primi İşveren Hissesi Desteği OSB İçi
2 Yıl
3 Yıl
5 Yıl
6 Yıl
7 Yıl
10 Yıl
OSB Dışı
3 Yıl
5 Yıl
6 Yıl
7 Yıl
10 Yıl
12 Yıl
SGK Primi (İşçi Hissesi) Desteği
YOK
YOK
YOK
YOK
YOK
10 Yıl
Gelir Vergisi Stopajı Desteği
YOK
YOK
YOK
YOK
YOK
10 Yıl
Yatırım Yeri Tahsisi
VAR
VAR
VAR
VAR
VAR
VAR
Faiz ve Kar Payı Desteği TL Kredi
YOK
YOK
3 Puan
4 Puan
5 Puan
7 Puan
Döviz ve Dövize Endeksli Kredi
YOK
YOK
1 Puan
1 Puan
2 Puan
2 Puan
Diğer Harç Muafiyetleri
VAR
VAR
VAR
VAR
VAR
VAR