A'dan Z'ye Yatırım Teşvik Belgesi, sayfamız ülkemizde uygulanan güncel teşvik sisteminin baştan sona tüm yönleriyle ele alındığı sayfadır. Yatırımcıların ihtiyaç duyduğu temel bilgileri, tanımları, destek unsurlarını, bölgelere ve çok daha fazlasını içerir. Yatırımcı Teşvik Belgesini almak yeterli değildir. Bunu kullanmak, yönetmek, gerektiğinde revize etmek ve kapatmak gerekir. Dahası bu belgenin avantajlarını ve sorumluluklarını iyi anlamak gerekir. Şimdi A'dan Z'ye tüm yönleriyle Yatırım Teşvik Belgesini inceleyelim.

Yatırım Teşvik Belgesi almak yatırımcılara önemli avantajlar sağlarken, birçok taahhüt ve sorumluluğu da beraberinde getirmektedir. Bu nedenle, teşvik uygulamalarının profesyonellerce yönetilmesi tavsiye edilmektedir.

A - Amaç ve Avantajlar

Yatırım Teşvik Belgesinin Avantajları

Yatırım Teşvik Belgesinin Avantajları ise yatırımcılara birçok alanda farklı fayda sağlamasıdır. Sağlanan vergi istisnaları ve indirimler sayesinde yatırım maliyetini düşürür. Bu indirimlerin bir çoğu işletme dönemine kadar devam ettiği için işletme maliyetini de düşürücü etkisi vardır. İstihdam destekleri sayesinde avantajlı şartlarda işçi çalıştırma imkanı sağlar. Bu avantaj iki yönlüdür. Hem bölgenin kalkınmasına destek olur hem de işletmenin prim maliyetlerini, dolayısıyla istihdam maliyetini düşürür. Avantajlı finansman modelleri ve faiz/kar payı desteği ile finansmana erişimi artırır, bu erişilen finansmanın maliyetini düşürür. İşletmenin rekabet avantajı ve büyüme potansiyeli sağlar.

Yatırım Teşvik Belgesinin Amacı

Yatırım teşvik belgelerinin temel amacı, ekonomik büyümeyi teşvik etmek ve yatırımları teşvik etmektir. Ülkemizde bu belge üretim ve hizmet sektörlerini, tarım ve hayvancılık faaliyetlerini, enerji ve madencilik işletmeleri destekler. İthalat bağımlılığı yüksek ürünlerin yerli üretimine katkı sağlar. Yüksek teknoloji tesislerin ülkemize yerleşmesini artırır. Yeşil dönüşüm ve dijital dönüşüm faaliyetlerini teşvik eder. Bölgesel gelişme hızını ve tüm illerde istihdam olanaklarını geliştirir.

B - Bölgeler, Başvuru Süreci ve Başvuru Belgeleri

Yatırım Teşvik Bölgeleri

Yatırım Teşvik Bölgeleri, ülkemiz illerini sosyo ekonomik gelişmişlik seviyesine göre sınıflandıran sistemdir. Bu sisteme göre 6 farklı teşvik bölgesi bulunur. Gelişmiş olan ilk bölgelerde daha az teşvik, gelişmemiş olan son bölgelerde daha fazla teşvik verilir. Bu sayede bölgelerin gelişmiş seviyesi eşitlenir, yatırımlar ülkeye homojen dağılır ve her bölgede istihdam imkanı oluşur. Ülkemiz yatırım teşvik bölgeleri ve her bölgenin illeri aşağıda listelenmiştir.

  1. 1. Yatırım Teşvik Bölgesi: Ankara, Antalya, Bursa, Eskişehir, İstanbul, İzmir, Kocaeli, Muğla, Tekirdağ
  2. 2. Yatırım Teşvik Bölgesi: Aydın, Balıkesir, Bilecik, Bolu, Çanakkale (Bozcaada ve Gökçeada ilçeleri hariç), Denizli, Edirne, Isparta, Karabük, Kayseri, Kırklareli, Konya, Manisa, Sakarya, Yalova
  3. 3. Yatırım Teşvik Bölgesi: Adana, Burdur, Düzce, Gaziantep, Karaman, Kırıkkale, Kütahya, Mersin, Samsun, Trabzon, Rize, Uşak, Zonguldak
  4. 4. Yatırım Teşvik Bölgesi: Afyonkarahisar, Aksaray, Amasya, Artvin, Bartın, Çorum, Elazığ, Erzincan, Hatay, Kastamonu, Kırşehir, Malatya, Nevşehir, Sivas
  5. 5. Yatırım Teşvik Bölgesi: Bayburt, Çankırı, Erzurum, Giresun, Gümüşhane, Kahramanmaraş, Kilis, Niğde, Ordu, Osmaniye, Sinop, Tokat, Tunceli, Yozgat
  6. 6. Yatırım Teşvik Bölgesi: Adıyaman, Ağrı, Ardahan, Batman, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Hakkari, Iğdır, Kars, Mardin, Muş, Siirt, Şanlıurfa, Şırnak, Van, Bozcaada ve Gökçeada ilçeleri

Yatırım Teşvik Belgesi Başvuru Süreci

Yatırımcılar, Yatırım Teşvik Belgesi için doğrudan merkezi yönetim kurumlarına başvururlar. Yani daha açık bir ifadeyle bu yönetim birimi Sanayi ve Teknoloji Bakanlığıdır. Yatırım Teşvik Belgesi Başvuru Süreci günümüzde tamamen elektronik ortama taşınmıştır. E-TUYS adı verilen elektronik sistem üzerinde başvurular yapılır. Bunun için izlenmesi gereken adımlar aşağıda özetlenmiştir.

  1. E-TUYS sistemini kullanmak için bir gerçek kişiye yetki alınması gerekir. Buna E-TUYS Yetkilendirme adı verilir. Yetkilendirme belgeleri hazırlanır, şirketin KEP adresinen bakanlık KEP adresine e-imza kullanılarak iletilir. Uygun bulunan iletimler neticesinde E-TUYS yetkisi alınır.
  2. E-TUYS yetkisinin alınmasının ardından sisteme firma bilgileri girilir. Bu işleme de E-TUYS firma tanımlama veya firma kaydı adı verilir. Yatırımcı ister şahıs ister şirket olsun, tüm bilgilerinin sisteme eksiksiz tanıtılması gerekir.
  3. Yatırım projesi oluşturulur. Yatırım ile ilgili tüm detaylar, kapasiteler, ürün veya hizmet detayları, akım şemaları ve proje tanıtımı gibi bileşenleriyle birlikte eksiksiz bir proje oluşturulur.
  4. Başvuru belgelerinin de eklenmesinin ardından başvuru dosyası elektronik ortamda bakanlığa sunulur. Uygun bulunan başvurular için belge düzenlenir ve yatırımcıya onay bildirimi gider. Basılı bir belge gönderimi yapılmadığını lütfen unutmayın.

Yatırım Teşvik Belgesi Başvuru Belgeleri

Yatırım Teşvik Belgesi Başvuru Belgeleri yatırımın türüne, büyüklüğüne ve yerine bağlı olarak değişik. Aynı zamanda, yatırım konu, entegrasyon ve teknoloji seviyesi de bu belgelerde etkilidir. Genel bir kural olarak yatırımcıyı tanıtır belgeler, şirket evrakları, proje tanıtımı, SGK borcu yoktur, varsa kapasite raporu ve mevcut istihdam dağılımı, tapu veya kira kontratı sureti, beyan ve taahhütler ile yatırım tutarı ve finansman tabloları eklenir. Bunların dışında sektöre, entegrasyona, yatırım yerine ve ar-ge seviyesine bağlı ilave belgeler de eklenir. Yatırım Teşvik Belgesi alabilmek için sektör özelinde istenen başvuru belgelerini ilgili sayfamızda inceleyebilirsiniz: Yatırım Teşvik Belgesi Başvuru Evrakları

C- Cazibe Merkezleri Programı

Cazibe Merkezleri Programı

Cazibe Merkezleri Programı, ülkemiz görece az gelişmiş illeri yatırım yönünden cazibe merkezine dönüştürma amacıyla uygulanan programdır. Bu illerde yapılacak imalat sanayi, veri merkezi ve çağrı merkezi yatırımları birçok avantaj ve özel fırsattan yararlanır. Cazibe merkezi illeri olarak Adıyaman, Ağrı, Ardahan, Batman, Bayburt, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Gümüşhane, Hakkâri, Iğdır, Kars, Malatya, Mardin, Muş, Siirt, Şanlıurfa, Şırnak, Tunceli ve Van illeri seçilmiştir. Programa ilişkin tüm detaylara ulaşmak için buraya tıklayın.

D- Devir İşlemleri

Yatırım Teşvik Belgesi Devri

Yatırım Teşvik Belgesi Devri, aktif bir belgenin tüm hak ve yükümlülükleriyle yeni bir yatırımcıya aktarılmasıdır. Yatırım Teşvik Belgesinin bir bütün olarak devredilmesi halinde eski yatırımcı hak ve yükümlülükleri son bulurken, yeni yatırımcı belgeden doğan tüm hak ve yükümlülükleri olduğu gibi devalır. Yatırım Teşvik Belgesi devir işlemleri son derece kapsamlı ve ciddi bir süreçtir. Devir sürecini deneyimli teşvik yöneticilerinin yürütmesi önemle tavsiye edilir.

Makine Devri

Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında temin edilen makinelerin bir ya da birkaçının Yatırım Teşvik Belgesi bulunan bir başka yatırımcıya devredilmesidir. Söz konusu makineler için KDV uygulanmadan devir faturası kesilir. Bu sayede, teşvikli makine bir belge kapsamında çıkar ve diğer bir belge kapsamına alınır.

Şirket Devri

Yatırım Teşvik Belgesi sahibi olan yatırımcı şirketin bütün olarak farklı bir gerçek kişi veya tüzel kişiye devredilmesidir. Burada esas olan yatırımcı şirketin hisselerinin bir bütün olarak devredilmesidir. Burada aslında şirketin sahipliği değişmektedir. Noter onaylı şirket devri yapıldıktan sonra yeni şirket sahipleri ticaret sicil gazetesinde ya da esnaf sicil gazetesinde yayımlanır. Yayımını takip eden en geç 1 ay içerisinde güncel bilgilerin E-TUYS sistemine işlenmesi tavsiye edilir.

Hisse Devri

Yatırım Teşvik Belgesi bulunan bir şirketin hisselerinin belirli bir bölümünün devredilmesidir. Bu devir işlemi noter onaylı yapılır. Ardından şirketin sermaye ve ortaklık yapısı yeni şekle göre sicil gazetesinde yayımlanır. Yayımlanmanın ardından E-TUYS sisteminde hisse devrine ilişkin işlemler en geç 3 ay içerisinde yapılır.

E - E-İmza, Etkileri, E-TUYS

E-İmza

Elektronik İmza ya da kısaca E-İmza, belgelerin elektronik ortamda güvenle imzalanmasını sağlayan elektronik altyapıdır. E-İmza ile imzalanan belgeler ıslak ile eşdeğer yasal sorumluluk taşır. Teşvik sistemindeki başvuruların tamamı elektronik imza ile imzalanmak zorundadır.

E-TUYS: Elektronik Teşvik Uygulama Sistemi

E-TUYS, elektronik teşvik uygulama ve yabancı sermaye sistemidir. Yatırım Teşvik Belgesinin alınması, kullanılması, revize edilmesi ve kapatılması dahil tüm işlemler bu sistemde yapılır. Ayrıca, ülkemizde yabancı sermaye hareketlerinin izlenmesi için yapılan yıllık bildirimler yine E-TUYS sistemi üzerinden yapılır.

Yatırım Teşvik Belgesinin Etkileri

Yatırım Teşvik Belgesinin Etkileri hem işletme üzerinde hem de bölge ekonomisi üzerindedir. İstihdam artışı, bölgesel kalkınma, teknolojik gelişim, ar-ge ve inovasyon, dijital dönüşüm ve yeşil dönüşüm gibi pozitif etkileri olur. İşletmeye rekabet avantajı ve maliyet düşürücü fayda sağlar.

F - Faiz Desteği, Finansal Kiralama

Faiz Desteği

Faiz Desteği, teşvikli bir yatırımın finansmanında kullanılacak yatırım kredilerinin faizinin veya kar payının belirli bir kısmının devletçe karşılanmasıdır. Finansman maliyetini azaltmayı amaçlayan bu destek 1. ve 2. bölgelerde uygulanmaz. 3., 4., 5. ve 6. bölgelerde ise sırasıyla 3, 4, 5 ve 7 puan olarak uygulanır. Ayrıca yabancı krediler için de uygulanabilen bu destek döviz ve dövize endeksli krediler için 3 ila 6. bölge arasında sırasıyla 1, 1, 2 ve 2 puan olarak uygulanır.

Finansal Kiralama

Finansal Kiralama, yatırımların finanse edilmesi ile ilgili kiralama şeklinde uygulanan bir modeldir. Leasing olarak da bilinen finansal kiralama işlemlerinde yatırım malları finansal kiralama şirketi tarafından satın alınır. Finansal kiralama sözleşmesi çerçevesinde teslim ve tesellüm belgesi eşliğinde yatırımcıya teslim edilir. Kullanım süresi boyunca yatırımcı aylık veya üç aylık dönemler halinde kiraları öder. Ödeme planına uygun biçimde borcu tamamlanan makinelerin faturaları kesilerek mülkiyeti yatırımcıya aktarılır. Faiz desteğinden doğan hakları finansal kiralama ödeme planında uygulanan faiz oranına da uygulamak mümkündür. Yatırım Teşvik Belgeli finansal kiralama işlemlerinde yatırımcının sahip olduğu tüm teşviklerden yararlanma imkanı sunulmuştur.

G - Gelir Vergisi Stopajı, Gümrük Vergisi Muafiyeti

Gelir Vergisi Stopajı Desteği

Gelir Vergisi Stopajı Desteği, Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında yalnızca 6. bölgede uygulanan bir destektir. Yatırım kapsamında çalışan personel maaşlarından doğan gelir vergisi stopajı 10 yıl süreyle devletçe desteklenir. Önemli bir maliyet avantajı sağlayan bu destek işletme döneminde de uygulanmaya devam eder.

Gümrük Vergisi Muafiyeti

Gümrük Vergisi Muafiyeti, Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında ithal edilecek yurt dışı menşeli makine ve teçhizatın gümrük vergisiz temin edilmesini sağlar. Makine üzerindeki gümrük vergisi ve varsa ilave gümrük vergisi miktarından tam muafiyet sağlanır.

H - Hukuki Boyut

Yatırım Teşvik Belgesi Hukuki Boyutu

Yatırım Teşvik Belgesi işlemleri her zaman hukuki boyutları olan süreçleri içerir. Yatırımcılar teşvikli tüm işlemlerinde teşvik mevzuatına ve ilgili diğer mevzuat hükümlerine bağlı kalmak, hukuki çerçevede işlem yapmak durumundadır. Faturaların, sözleşmelerin, protokollerin ve diğer uygulamaların hukuki zemini bulunur ve tam uyumlu hareket etmek gerekir. Anlaşmazlık durumunda ise teşviklerden sorumlu olan bakanlığa, genel müdürlüğe başvurmak, daha sonraki aşamalarda mahkemelere ve hukuki diğer yollara sırayla başvurmak mümkündür.

İ - İhtisas OSB, İhraç İzni, İrtifak Hakkı, İthal Makine Listesi

İhtisas OSB Yatırımları

İhtisas Organize Sanayi Bölgelerinde (OSB) yapılacak yatırımlar bölgesel konular arasında yer almıyor olsa bile bölgesel teşvik sistemi dahilinde teşvik edilir. İhtisas OSB sınırları içerisinde olduğunu kanıtlayan tüm yatırımlar için söz konusu organize sanayi bölgesinin yer aldığı bölgede uygulanan bölgesel teşvikler uygulanır.

İhraç İzni

İhraç İzni, teşvikli temin edilen yatırım mallarının 5 yıllık satış yasağı dolmadan önce izin alınarak yurt dışına satılmasıdır. Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında temin edilmiş yatırım mallarının fiili temin tarihinden itibaren 5 yılı dolmadan önce izin alınmadan ihraç edilmesi mümkündür. Yatırım bütünlüğünü bozmayan özel durumlar için ihraç izni verilmesi mümkündür.

İrtifak Hakkı

İrtifak hakkı, yatırım yeri tahsisi destek unsurunu ihtiva eden Yatırım Teşvik Belgeleri kapsamında Hazine taşınmazlarında yatırım yapma imkanı sağlayan bir sistemdir. Yatırımcıya uygun koşullarda devlet arazileri tahsis edilir, aylık veya yıllık uygun kiralar ödenerek irtifak hakkı verilir.

İthal Makine Teçhizat Listesi

İthal Makine ve Teçhizat Listesi, bir Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında onaylanan makine listelerinden biridir. Bu listeye yurt dışından temin edilecek ya da ithal edilecek tüm makine, teçhizat ve ekipman yazılır. İthal listede, GTİP (Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu), makine adı, menşe ülke, makine miktarı, birimi (adet veya set), birim fiyat ve toplam fiyat bulunur. Gümrük vergisi muafiyetinden yararlanacak makineler bu listede yer alır. İhtiyaç olması halinde liste değişikliği yapılarak anılan bilgilerin herhangi biri ya da birkaçı güncellenebilir, yeni duruma göre revize edilebilir.

K - KDV İstisnası, KDV İadesi, KEP, Komple Yeni Yatırım

KDV İstisnası

Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında uygulanan en önemli ve en sık kullanılan destek unsuru KDV İstisnasıdır. Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında temin edilmesi planlanan makine ve teçhizat için %20 oranındaki (önceden %18) Katma Değer Vergisi (KDV) alınmaz. KDV İstisnası desteği yatırımcıya %20 oranında yatırım maliyet avantajı sağlar. Normal şartlarda yalnızca makine ve teçhizat için uygulanan KDV İstisnası günümüzde turizm ve imalat sanayi yatırımları için bina inşaat harcamalarında da uygulanmaktadır.

KDV İadesi

Stratejik yatırımlar kapsamında yapılan bina inşaat harcamaları üzerindeki KDV tutarının devlet tarafından yatırımcıya periyodik olarak iade edilmesidir. Bu destek unsuru daha sonra diğer Yatırım Teşvik Belgelerini de içerecek şekilde genişletilmiştir. Fakat KDV İadesi günümüzde yerini imalat sanayi ve turizm yatırımları için KDV İstisnasına bırakmıştır.

KEP - Kayıtlı Elektronik Posta

KEP ya da Kayıtlı Elektronik Posta sistemi resmi kurumlara yasal başvuru yapılmasına imkan veren elektronik iletişim sistemidir. KEP iletileri resmi yazışmaya eşdeğer sayılmıştır. Kamu ilişkilerinin bir çoğunun yürütülmesi için kullanılan KEP sistemi teşvik uygulamalarında da sıklıkla kullanılır.

Komple Yeni Yatırımlar

Belirli bir yatırım yerinde ilk kez yapılacak olan yatırımlara Komple Yeni Yatırım adı verilir. Yatırım Teşvik Belgeleri ağırlıklı olarak Komple Yeni Yatırım olarak düzenlenir. Bir yatırımcının mevcut tesisi ile aynı konuda olsa da farklı bir yatırım yerinde yapacağı yatırım komple yeni niteliğindedir.

M - Mahrece İade, Mevzuat ve Modernizasyon

Mahrece İade

Mahrece İade işlemi ithal edilen bir yatırım malının uygun bulunmadığı için alındığı yere iade edilmesidir. Doğrudan gümrük idaresinde yapılan mahrece iade işlemlerinden önce Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında herhangi bir işlem yapılmasına veya izin alınmasına gerek yoktur.

Mevzuat

Teşvik mevzuatı, 2012/3305 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar ile bu Karar'ın uygulanmasına ilişkin 2012/1 sayılı Tebliğ'den oluşur. Ayrıca, bu Karar ve Tebliğ'in uygulanmasına ilişkin paydaş kurumların yayımladığı Yönetmelik, Tebliğ, Genelge ve Özelgeler vardır. Bunlar sıklıkla değişir, bu nedenle Teşvik mevzuatının iyi takip edilmesi şarttır.

Modernizasyon Yatırımları

Modernizasyon yatırımları, mevcut kapasitenin artmadığı, üretim veya hizmet sunu süreçlerinin iyileştirildiği, kalitenin artırıldığı yatırımlardır. Bu yatırımlar adından da anlaşıldığı gibi mevcut tesisin belirli yönlerden modernize edildiği yatırımlardır. Modernizasyon yatırımları için sıklıkla Yatırım Teşvik Belgesi düzenlenir.

N - Nedir, Nereden, Ne Zaman, Nasıl Alınır, Nasıl Kullanılır

Yatırım Teşvik Belgesi Nedir?

Yatırım Teşvik Belgesi ülkemizde yerli ve yabancılara sağlanan yatırım indirimleri, vergi muafiyetleri, finansman kolaylıkları, yatırım yeri ve alt yapı avantajları gibi desteklerden yararlanmak için alınan resmi belgedir. A'dan Z'ye Yatırım Teşvik Belgesi Nedir detaylı biçimde bilmek uzun vadede tüm yatırımcılara avantaj sağlar.

Yatırım Teşvik Belgesi Nereden Alınır?

Yatırım Teşvik Belgesi Türkiye Cumhuriyeti Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından alınır. Bu bakanlıkta işlemleri yürüten merci Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğüdür.

Yatırım Teşvik Belgesi Ne Zaman Alınır?

Yatırım Teşvik Belgesi, yatırıma başlamadan hemen önce yatırım planlarının hazırlandığı ve projenin tamamlandığı anda alınır. Hiçbir yatırım harcaması yapılmadan önce belgenin alınması gerekir. Çünkü başvurudan önce yapılacak yatırım harcamaları belge kapsamı dışında kalır.

Yatırım Teşvik Belgesi Nasıl Alınır?

Yatırım Teşvik Belgesi, E-TUYS adı verilen elektronik teşvik sistemi üzerinde yetki alarak yatırım projesinin Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına sunulması ile alınır. Yatırım projesinin iyi hazırlanması, gerekli durumlarda fizibilite çalışmasının eklenmesi, başvuru evrakları ile birlikte SGK prim borcu bulunmadığına ilişkiin belge ve diğer başvuru belgelerinin bakanlığa E-TUYS üzerinden gönderilmesiyle Yatırım Teşvik Belgesi alınır. Konuya ilişkin detayları incelemek için: Yatırım Teşvik Belgesi Nasıl Alınır

Yatırım Teşvik Belgesi Nasıl Kullanılır?

Yatırım Teşvik Belgesi elektronik ortamda E-TUYS sistemi yardımıyla kullanılır. E-TUYS sistemi yatırımcı bilgileri, yatırım bilgileri, destek unsurları ve finansal tablolar gibi tüm yatırım detaylarını içerir. Teşvik uygulamalarıyla ilgili tüm iş ve işlemler E-TUYS sisteminde yer alan modüller aracılığıyla yürütülür. Teşviklerden yararlanmak, belgeyi kullanmak ve sorunsuz kapatmak için Yatırım Teşvik Belgesi Alındıktan Sonra Yapılması Gerekenler çok iyi bilinmelidir.

O - Orta Yüksek Teknoloji, OSB

Orta Yüksek Teknoloji Yatırım Teşvikleri

Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) tarafından orta yüksek teknoloji olarak sınıflandırılan konularda yapılacak yatırımlar için ilk 4 bölgede doğrudan 4. bölgenin destekleri uygulanır. İstanbul ilinde bu teşviklerin uygulanma kriterleri farklıdır. Bunun yanı sıra, 5 ve 6. bölgelerde orta yüksek teknoloji alanında yapılacak yatırımlar 4. bölge yerine kendi bölgesinin desteklerini alır. Bu amaçla düzenlenen belgeye de Orta Yüksek Teknoloji Yatırım Teşvik Belgesi adı verilir.

Organize Sanayi Bölgesi (OSB)

Kümelenme faaliyetleri, sanayi planlama ve çevre etkilerinin kontrol altına alınması gibi amaçlarla belirli bölgelerde sanayi kollarının yerleştiği bölgelerdir. Sınırları belirlenmiş, altyapısı hazırlanmış, çevresel önlemler alınmış olan OSB alanlarında yapılacak yatırımlar bir alt bölgenin desteklerinden yararlanır.

Ö - Öncelikli Yatırım Konuları ve Teşvikleri

Öncelikli Yatırım Konuları

Teşvik mevzuatının 17. Maddesinde yer alan öncelikli yatırım konuları ülkemiz için kritik öneme sahip olan ürünlerin üretilmesi ve hizmetlerin sunulması amacıyla belirlenen konulardır. Bu konulardan birinde veya mümkün olan koşullarda birkaçında entegre yapılacak yatırımlar için Öncelikli Yatırım Teşvik Belgesi düzenlenir.

Öncelikli Yatırım Teşvikleri

Öncelikli yatırım konularında ve mevzuatta belirtilen kriterlerde yapılacak yatırımlar için yatırımın bulunduğu bölgeye bakılmaksızın 5. bölgenin destekleri verilir. Bu yönü nedeniyle genellikle 5. Bölge Yatırım Teşvikleri olarak da adlandırılır. Öncelikli yatırım teşvikleri kapsamında, KDV istisnası, gümrük vergisi muafiyeti, vergi indirimi (%40), SGK primi işveren hissesi desteği (7 yıl), faiz desteği (5 puan) ve yatırım yeri tahsisi desteği uygulanır.

P - Paydaşlar, Proje Bazlı Yatırım Teşvikleri

Yatırım Teşvik Belgesi Paydaşları

Yatırım Teşvik Belgesi Paydaşları, teşviklerin uygulanması ile ilgili yatırımcının etkileşimde olduğu üçüncü taraflardır. Bunlar vergi daireleri, gümrük idareleri ve SGK müdürlükleri gibi kamu kurumları, mal ve hizmetler sunan özel sektör firmaları, kredi ve finansman imkanı sağlayan banka, leasing - finansal kiralama şirketi gibi finans kuruluşları ve yapı denetimlerinden sorumlu belediyeler, il özel idareleri gibi yerel yönetimlerdir.

Proje Bazlı Yatırım Teşvikleri

Proje Bazlı Yatırım Teşvikleri, süper teşvik paketi olarak da adlandırılan ülkemizin en kapsamlı ve üst düzey teşvik sistemidir. Çok büyük ölçekli, yüksek katma değerli ve teknolojik üretim tesislerine sağlanan çok özel ve esnek teşviklerden oluşur. Yatırım ihtiyaçlarına göre esnek biçimde düzenlenen destek unsurları tamamen esnektir. Çağrı veya davet usulü ile başvuru yapılabilen Proje Bazlı Yatırım Teşvik Belgesi için doğrudan başvuru yapılması mümkün değildir. Vergi indirim ve istisnaları, istihdam destekleri, finansman destekleri, yatırım yeri ve altyapı kolaylıkları, kamu alım garantisi ile diğer avantajlar ve kolaylıklar sağlanır.

R - Revizyonlar

Yatırım Teşvik Belgesi Revizyonları

Yatırım Teşvik Belgesi Revizyonları, belgede kayıtlı tüm bilgilerin revize edilmesi, güncellenmesi veya değiştirilmesidir. Yatırımcı bilgileri değişikliği, yatırım yeri değişikliği, destek unsurları değişikliği, sabit yatırım tutarı veya finansman tablosu güncellemesi, ürün grupları veya kapasite değişikliği ve özel şartların güncellenmesi en sık yapılan Yatırım Teşvik Belgesi revizyonlarıdır. A'dan Z'ye Yatırım Teşvik Belgesi revizyonları ve diğer işlemler web sitemizde ilgili başlıklar altında detaylı açıklanmıştır.

S - Sabit Yatırım, Satış İzni, Stratejik Yatırım, SGK Destekleri, Süre Uzatımı

Sabit Yatırım Tutarı

Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında teşviğe esas oluşturanve yatırımcı tarafından yapılması taahhüt edilen yatırım tutarıdır. Sabit yatırım tutarını bina ve inşaat harcamaları, yerli ve ithal makine ve teçhizat harcamaları, mühendislik, plan ve proje, yardımcı makineler ve diğer ekipmanlar, gümrükleme ve ithalat masrafları, lojistik harcamaları gibi diğer harcamalar oluşturur. Sabit yatırım tutarına sarf malzmeleri ve tüketim ürünleri dahil değildir.

Satış İzni

Satış İzni, Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında temin edilen ve satış yasağı dolmamış olan makine ve teçhizat satışına izin alınmasıdır. Temin tarihi itibarıyla 5 yılı dolmayan makine ve teçhizatın izin alınmadan satılması yanlıştır. Satış İzni alınarak yapılacak satışlar için düzenlenecek satış faturaları KDV'li olarak düzenlenir.

Stratejik Yatırım Teşvikleri

Stratejik Yatırım Teşvikleri, ülkemizin ithalat bağımlılığı yüksek ürünlerin yerli üretimini artırmak amacıyla uygulanan teşvik sistemidir. Stratejik yatırım kriterleri toplam yatırım tutarı, malın ithalatının üretimden fazla olması, bir önceki yılın ithalat miktarı ve üretimdeki katma değere göre belirlenmiştir. Kriterleri sağlayan yatırımlar için Stratejik Yatırım Teşvik Belgesi düzenlenir.

SGK Primi İşveren Hissesi Desteği

SGK Primi İşveren Hissesi Desteği, yatırım kapsamında çalışan personelin SGK primlerinin işveren payının bölgelere göre değişen sürelerde desteklenmesidir. SGK Primi İşveren Hissesi Desteği bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında tüm bölgelerde uygulanır. 1 ila 6. bölge arasında sırasıyla 2 Yıl, 3 Yıl, 5 Yıl, 6 Yıl, 7 Yıl ve 10 Yıl uygulanır. OSB veya Endüstri Bölgesi (EB) içerisinde yapılan yatırımlar için bir alt bölgenin süreleri uygulanır.

SGK Primi İşçi Hissesi Desteği

SGK Primi İşçi Hissesi Desteği, yatırım kapsamında çalışan işçilerin SGK primlerinin işçi payının 10 yıl süreyle desteklenmesini sağlayan bir teşvik unsurudur. Bu destek yalnızca 6 bölgede yer alan yatırımlar için uygulanır. Ayrıca OSB veya EB içerisinde olsa dahi 10 yıldan daha fazla uygulanmaz.

Süre Uzatımı

Yatırım Teşvik Belgesi 3 yıl süre için düzenlenir. Talep üzerinde bu yatırım süresinin orijinal sürenin yarısı kadar uzatılmasına Yatırım Teşvik Belgesi Süre Uzatımı adı verilir. Süre uzatımı ile birlikte toplamda 4,5 yıl yani 54 aylık bir yatırım süresi vardır. Mücbir sebep hallerinde ise bir kez daha yine belgedeki sürenin yarısı kadar ek süre uzatımı yapılması da mümkündür.

T - Tamamlama Vizesi, Teminatlı İthalatı, Tevsi Yatırım

Yatırım Tamamlama Vizesi

Yatırım Tamamlama Vizesi, yatırım döneminin tamamlanmasının ardından yatırım yerinde yapılacak ekspertiz ile belgenin yatırım taahhütlerinin kapatılmasıdır. Bakanlık uzmanlarından oluşan eksper heyeti yatırım harcamalarının tespitini yerinde yapar. Gerekli belgelerle birlikte yatırım harcamalarının tamamı kontrol edilir. Daha sonra uygun bulunan belgeler için taahhütler kapatılarak belge vize edilir. Yatırım Tamamlama Vizesi yapılan belgeler kapsamında ilave yatırım harcaması yapılamaz.

Teminatlı İthalat

Teminatlı İthalat, Yatırım Teşşvik Belgesinin düzenlenemediği durumlarda gümrük vergilerinin teminata bağlandığı ve daha sonra Yatırım Teşvik Belgesinin ilgili gümrük idaresine ibrazı ile taminatların geri alındığı yatırım sistemidir.

Tevsi Yatırımlar

Tevsi Yatırımlar, mevcut üretim tesisinin veya hizmet yatırımın kapasitesinin artırıldığı yatırımlardır. Gerekli konular için kapasite artışına ilişkin ÇED Belgesinin alınması gerekir. Tevsi yatırımlar, teşvik sisteminde son derece yaygındır. Bir işletmenin ömrü boyunca birden çok defa tevsi yatırım yapmak ve her birinde Yatırım Teşvik Belgesi almak mümkündür.

U - US 97 Kodu

Ulusal Faaliyet ve Ürün Sınıflaması (US 97) Kodu

Ulusal Faaliyet ve Ürün Sınıflaması ya da kısaca US 97 kodları yatırım konularının sistematik bir biçimde sınıflandırıldığı ve her konunun sayısal karşılığı olan bir sınıflandırma sistemidir. Yatırım Teşvik Belgesinin düzenlenmesi sırasında, teşviklerin kapsamının belirlenmesinde ve diğer birçok teşvik uygulamasında US 97 kodları kullanılır.

Ü - Ürün Çeşitlendirme

Ürün Çeşitlendirme Yatırımları

Ürün Çeşitlendirme Yatırımları, mevcut bir üretim tesisindeki ürün gamının genişletilmesi veya çeşitlendirilmesidir. Aynı ürün başlığı altında yapılacak çeşitlendirmeler bu kapsamda sayılır. Öte yandan, çok farklı bir ürünün üretimine ilişkin projeler ayrı bir yatırım olarak değerlendirilir.

V - Vergi İndirimi

Vergi İndirimi

Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında yapılan yatırımın belirli bir bölümünün gelir vergisi veya kurumlar vergisinden indirilmesine imkan verir. Ülkemizde kurumlar ve gelir vergisi oranı %25'tir. Vergi İndirimi Oranı, toplam vergi indirim hakkı bulunan bir yatırımcının söz konusu %25'lik verginin ne kadarını düşebileceğini belirler. Vergi İndirim Oranı yatırımın yer aldığı bölgeye göre belirlenir. OSB/EB içerisindeki yatırımlar için bir alt bölgenin vergi indirim oranı uygulanır.

Y - Yabancı Yatırım, Yerli Makine Listesi, Yer Tahsisi, Yetkilendirme, YKO

Yabancı Sermayeli Yatırımcı

Yabancı Sermayeli Yatırımcı, yabancı ülkelerin kanunlarına göre kurulmuş şirketlerin veya yurt dışında yerleşik kişilerin ülkemizde yapacağı yatırımlardır. Yerli veya yabancı sermaye farkı bulunmaksızın tüm yatırımcılar eşit şartlarda teşviklerden yararlanır.

Yatırıma Katkı Oranı

Yatırıma Katkı Oranı ya da kısaca YKO, bir yatırımcının vergi indiriminden düşebileceği toplam miktarı belirler. Toplam sabit yatırım tutarının yatırıma katkı oranı ile çarpımı sonucunda elde edilen tutar bir yatırımcının kurumlar vergisi veya gelir vergisi miktarında düşebileceği maksimum miktardır. Yatırıma katkı oranı bölgelere göre uygulanır. Vergi İndiriminde olduğu gibi Yatırıma Katkı Oranı için de OSB/EB içerisinde bir alt bölgenin oranları uygulanır.

Yatırım Yeri Tahsisi

Yatırım Yeri Tahsisi, bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında Hazine'ye ait taşınmazlar üzerinde yatırımcı lehine irtifak hakkı kurulması yoluyla yatırım yeri sağlandığı destek unsurudur. Yatırım Yeri Tahsisi destek unsurunun belgede kayıtlı olması doğrudan hak oluşturmaz.

Yerli Makine Teçhizat Listesi

Yurt içinden temin edilmesi planlanan her türlü makine, teçhizat ve ekipmanın yazıldığı listedir. Yerli listede yer alan makineler KDV İstisnasından yararlanır. Yerli Makine Listesinde, GTİP, makine adı, miktar, birim (adet veya set), birim fiyat ve toplam fiyat yazılır. Gerekli hallerde yerli listedeki bilgilerin güncellenmesi ve mevvcut listesinin revize edilmesi mümkündür.

E-TUYS Yetkilendirme

E-TUYS Yetkilendirme ya da kısaca yetkilendirme E-TUYS adlı elektronik teşvik sisteminde yatırımcı adına işlem yapacak bir gerçek kişi için yetkil alınmasıdır. Yetkilendirme belgeleriyle birlikte KEP sistemi üzerinden bakanlığa iletilecek yetki başvuruları değerlendirilerek yetki verilir.

Z - Zaman Çizelgesi

Yatırım Teşvik Belgesi Zaman Çizelgesi

Yatırım Teşvik Belgesi almak, kullanmak, revize etmek ve kapatmak için belirli bir zaman çizelgesi vardır. Her işlemin yapılması gereken süre mevzuatta açıkça belirtilmiştir. Yatırımcılar tüm işlemleri zamanında ve mevzuata uygun biçimde yapmakla yükümlüdür. Geciken veya yapılmayan işlemlerin hukuki sonuçları olur. Yatırım boyunca takip edilmesi ve tamamlanması gereken bu işlemlere ilişkin süreçler Yatırım Teşvik Belgesi Zaman Çizelgesi olarak adlandırılır.


Bu sayfa A'dan Z'ye Yatırım Teşvik Belgesi kavramlarını açıklamak amacıyla hazırlanmıştır. Mevzuat hükümleri ve uzman görüşleri doğrultusunda Ares Danışmanlık tarafından hazırlanmıştır. Genel bilgilendirme amacıyla oluşturulan sayfamızda yer alan sorular çok geniş kapsamlı derlenmiştir. Bunların dışında ilave sorularınız olması halinde bize her zaman danışabilirsiniz.