Cazibe Merkezleri Programı, Türkiye'deki kalkınmamış bölgelerin ekonomik ve sosyal kalkınmasını hızlandırmak için 2016 yılında başlatılan bir programdır. Programın amacı, yatırımların yoğunlaştığı cazibe merkezleri oluşturarak bu bölgelerde iş imkanlarının artırılması, bölgesel farklılıkların azaltılması, girişimciliğin desteklenmesi ve ekonomik büyümenin hızlandırılmasıdır.

Cazibe Merkezleri Programı, 23 ilde, 23 cazibe merkezi oluşturulması hedefiyle yürütülmektedir. Bu merkezler, yatırımların ve üretim faaliyetlerinin yoğunlaştığı, lojistik açıdan avantajlı bölgelerdir. Program, özellikle sanayi sektörü başta olmak üzere tarım, turizm, enerji, lojistik gibi farklı sektörlere yatırım yapmayı teşvik eder. Programdan yararlanan veya yararlanmak isteyen tüm yatırımcılar için eksiksiz bir rehber hazırlamak amacıyla bu sayfayı oluşturduk.


Cazibe Merkezleri Programı Nedir?

Cazibe Merkezleri Programı görece az gelişmiş bölgelerdeki seçilmiş illerin cazibe merkezi haline getirilmesini amaçlar. Birçok sektöre yapılacak yatırımlar için ilave teşvikler uygulanır. Cazibe Merkezleri Programı 23 ilin sanayi ve yatırımlar yönünden hızla geliştirilmesi ve kalkınması için uygulanmaktadır. Sektörlere özgü kriterler doğrultusunda değerlendirme yapılır. Aynı zamanda sektörlerin ihtiyaçları doğrultusunda destek mekanizmaları uygulanır. Bu program son yıllarda ülkemizce oldukça yoğun talep görmüş bir teşvik sistemi ve destek programıdır.


Cazibe Merkezleri Programının Kapsamı

Cazibe Merkezleri Programı ya da kısaca CMP, aşağıdaki yatırım türlerini hedefler:

  1. Yeni Yatırım Projeleri: İmalat sanayi başta olmak üzere çağrı merkezi ve veri merkezi için yatırım dönemi destekler verilir.
  2. Tamamlanamamış Yatırım Projeleri: İmalat sanayi sektörlerinde yarım kalan veya herhangi bir nedenle tamamlanamayan tesislerin yeniden işletmeye geçerek ekonomiye kazandırılabilmesi için yatırım ve işletme dönemi destekler sağlanır.
Cazibe Merkezleri Programı imalat, çağrı merkezi ve veri merkezi yatırımları için yeni yatırımlar ile tamamlanamamış yatırımlar için uygulanmaktadır.

Cazibe Merkezi İller Hangileridir?

Cazibe Merkezleri Programı 23 ilde uygulanmaktadır. Bu program kapsamında; Adıyaman, Ağrı, Ardahan, Batman, Bayburt, Bingöl, Diyarbakır, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Gümüşhane, Hakkari, Iğdır, Kars, Mardin, Muş, Siirt, Şanlıurfa, Şırnak, Tunceli ve Van illerinde yapılacak yatırımlar teşvik edilir.

Bu illerin Organize Sanayi Bölgeleri (OSB) ve Endüstri Bölgeleri (EB) içerisinde yapılacak yatırımlar için uygulanır.

Desteklenen Sektörler ve Yararlanma Şartları

Cazibe Merkezleri Programı kapsamında desteklenen sektörler ve bu sektörlerin asgari yatırım şartları aşağıdaki şekilde belirlenmiştir.

İmalat Sanayi Yatırımları

  1. Yatırımın sektörü US-97 koduna göre 15-37 sektörel kodları arasında bulunmalıdır.
  2. Yatırım OSB veya EB içerisinde yapılmalıdır.
  3. Asgari sabit yatırım tutarı 2 milyon Türk Lirası olmalıdır.
  4. Teşvik edilmeyecek yatırım konuları arasındaki yatırımlar destek programına kabul edilmez.

Çağrı Merkezi Yatırımları

  1. Kurumların iletişimde oldukları kişi ve diğer kurumlarla farklı iletişim kanllarını kullanarak etkileşime geçen, bu faaliyetleri yürütmek için gerekli donanım, yazılım ve personele sahip olan yatırımlardır.
  2. Çağrı merkezinde asgari 200 kişi istihdam edilmelidir.

Veri Merkezi Yatırımları

  1. İş süreçlerinin yönetimi için gerekli elektronik bilginin depolandığı ve işlendiği donanım, yazılım ve bunları destekleyen her türlü fiziksel unsura sahip olan tesislerdir.
  2. ANSI/TIA-942 veya Uptime Institute TIER-3 veya üstü seviyed hizmet standartı bulunmalıdır.
  3. Asgari beyaz alan büyüklüğü 5.000 m2 olmalıdır.

Teşvikler ve Destek Unsurları Nelerdir?

Cazibe Merkezleri Programı aslında Bölgesel Yatırım Teşvik Sistemi kapsamında bulunan 6. bölge teşviklerine oldukça benzerdir. Ancak bu program kapsamında daha ileri seviye destekler de bulunur. CMP kapsamında sağlanan tüm destekler:

  1. Enerji Desteği: İşletme dönemi enerji giderlerinin %30'u bakanlıkça karşılanır. Azami 3 yıla kadar, sabit yatırım tutarının %25'ine kadar ve en fazla yatırım başına 10 milyon TL üst sınıra kadar uygulanır.
  2. KDV İstisnası: Makine ve teçhizat alımları ile yazılım ve gayri maddi haklar için uygulanır.
  3. Gümrük Vergisi Muafiyeti: İthal makine ve teçhizat için KDV istinası ile birlikte gümrük vergisi muafiyeti de uygulanır.
  4. Vergi İndirimi: Toplam sabit yatırım tutarının %50'si kurumlar vergisi veya gelir vergisinden düşer. İmalat sanayi yatırımları için 2017-2022 yılları arasında vergi indirimi %100 oranında, diğer yıllarda %90 oranında uygulanır. Bu vergi indiriminin %80'i yatırım döneminde uygulanabilir.
  5. SGK Primi İşveren Hissesi Desteği: 10 yıl süreyle asgari ücrete tekabül eden kısım için uygulanır.
  6. SGK Primi İşçi Hissesi Desteği: 10 yıl süreyle asgari ücrete tekabül eden prim için uygulanır.
  7. Yatırım Yeri Tahsisi: 49 yıllığına Hazine'ye ait araziler üzerinde yatırımcı lehine irtifak hakkı kurulması mümkündür.
  8. Faiz veya Kar Payı Desteği: Sabit yatırımın %70'ine kadar olan krediler için destek sağlanır. TL cinsi kredilerde 7 puan, döviz ve dövize endeksli kredilerde ise 2 puan destek sağlanır. Faiz desteğinin üst sınırı bir yatırım için 1.800.000 Türk Lirasını aşamaz.

Program Başvuruları ve Değerlendirme

Yatırım Teşvik Belgesi başvuruları için yatırı konusuna göre talep edilen tüm belgelerle birlikte E-TUYS sistemi üzerinden elektronik ortamda başvuru yapılır. Bakanlık ön değerlendirmesinin ardından Değerlendirme Komitesi kurulur. Komite tarafından uygun bulunanlar için Cazibe Merkezleri Programı kapsamında belge düzenlenir. Uygun bulunmayanlar için ise bölgenin koşullarına göre yatırım teşvik belgesi düzenlenebilir.

Cazibe Merkezleri Programı Duyurular

Cazibe Merkezleri Programı ile ilgili 2023 yılında yapılan güncellemeler ve Karar değişiklikleri aşağıda yer almaktadır. Programdan yararlanan ya da yararlanmak isteyen kişiler mutlaka bu değişiklikleri takip etmelidir.

5/4/2023 Tarihli CMP Karar Değişikliği

  1. Depremden etkilenen il ve ilçeler için Cazibe Merkezleri Programı'nda önemli değişiklikler yapıldı. Buna göre depremden etkilenen il ve ilçelerde yapılacak imalat sanayi (US-97 kodu: 15-37) sektörlerindeki 1.500.000-TL ve üzeri yatırımlar 6. bölge destekleri alacak.
  2. Depremden etkilenen il ve ilçelerin listesi ile Karar ile ile ilgili detaylar için buraya tıklayın.
  3. Resmi Gazete Tarihi: 5/4/2023
    Resmi Gazete Sayısı: 32154
    Söz konusu Karar'ın yayımlandığı Resmi Gazete'ye erişim için tıklayın.