Bölgesel Yatırım Teşvik Sistemi, hükümetin belirli bölgelerdeki yatırımları daha fazla teşvik etmek için uyguladığı bir sistemdir. Bu sistem sayesinde, bölgeler arası ekonomik dengesizliğin azaltılması, işsizlik oranının düşürülmesi, bölgesel kalkınmanın tüm ülkeye eşit yayılması amaçlanır. Bölgesel yatırım teşvik sisteminde, yatırım yapılacak ilin veya ilçenin tabi olduğu Yatırım Teşvik Bölgesine göre değişen miktar ve oranlarda teşvik verilir. Bölgesel nitelikli bir Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında Genel Yatırım Teşvik Sisteminin çok ötesinde destekler sağlanır. Bölgesel teşvik sistemi bu sayfa içerisinde bir bütün olarak sunulmuştur.


Bölgesel Yatırım Teşvik Sistemi Nedir?

Bölgesel Yatırım Teşvik Sistemi, bölgeler arası gelişmişlik seviyesi farkını en aza indirmek ve tüm bölgelerin kalkınma hızını artırmak amacıyla oluşturulan teşvik sistemidir. Çeşitli güncellemelerle birlikte, 2012 yılından beri bölgesel teşvik mekanizmanaları yürürlüktedir. Bölgesel sistemde bir yatırım, bulunduğu bölgenin koşullarında desteklenir. Az gelişmiş bölgelerde çok destek, çok gelişmiş bölgelerde az destek verilir. Bu sayede, az gelişmiş bölgeler daha fazla yatırım çeker. Bölgesel yatırım teşvik sisteminde destekler çok boyutlu belirlenmiştir. Vergi istisnaları, muafiyetler, maliyet avantajları, finansman kolaylıkları, yatırım yeri tahsisi, istihdam destekleri gibi çok sayıda teşvik mekanizması uygulanır. Bunlar tüm bölgelerdeki yatırımları son derece etkin bir biçimde teşvik eder.

Bölgesel Yatırım Teşvik Belgesi Nedir?

Yatırımın bulunduğu bölgeye, yatırım konusuna, sabit yatırım tutarına ve diğer kriterlere göre birçok destek unsuru ihtiva eden belgedir. Bölgesel yatırım teşvik belgesi için E-TUYS sisteminde elektronik ortamda başvuru yapmak gerekir. Belgenin düzenlenmesi ve kullanılması için gereken tüm işlemler elektronik ortamda yürütülür.

Bölgesel nitelikli yatırım teşvik belgesini Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı verir. Belge kapsamında verilecek destekler, oranları ve miktarları yatırımın bölgesine bağlı olarak değişir.

Bölgesel Yatırım Teşvik Sisteminin Avantajları

Bölgesel teşvikler çok çeşitli destekler sağlar. Bu destekler yatırımcıların birçok aşamada ihtiyaç duyduğu devlet desteğini sağlar. Özellikle yatırımların ilk dönemi son derece önemlidir. Üretime geçip nakit akışı sağlanana kadar devlet yatırımcıların yanındadır. Bölgesel teşvik sistemi kapsamında sağlanan birçok destek sayesinde işletme döneminde dahi destekler uygulanmaya devam eder.

  1. Yatırım Yeri: Yatırıma başlamak için ihtiyaç duyulan yatırım yeri devlete ait arazilerden uygun koşullarda sağlanır.
  2. Maliyet Avantajları: Yatırım mallarının temini sırasında birçok vergi istisnası ve muafiyet sağlanır.
  3. İstihdam Destekleri: Yatırım kapsamında çalışan personelin istihdam edilmesini desteklemek için birçok yardım sağlanır.
  4. Finansman: Teşvik belgesi sahibi yatırımcılara verilen uygun koşullara sahip yatırım kredilerinin kullanımı mümkündür. Ayrıca, kullanılan kredinin faizinin belirli bir bölümü devletçe karşılanır.
  5. Yatırım İndirimleri: Yapılan yatırımın belirli bir bölümünün gelir vergisinden düşülmesine imkan vardır.

Yatırım Teşvik Bölgeleri

Bölgesel yatırım teşvik belgesi, yatırımın yapılacağı ilin bulunduğu bölgeye göre verilmektedir. 2023 yılında yürürlükte bulunan teşvik mevzuatına göre 6 bölge bulunur. Bunlardan 1. bölge en gelişmiş illerden oluşurken, 6 bölgeye doğru ilerledikçe illerin gelişmişlik seviyesi düşer. Destekler gelişmiş bölgelerden az gelişmiş bölgelere doğru ilerledikçe daha fazla uygulanır. En az gelişmiş bölge olan 6. bölgede ise en yüksek oranda destek verilir.

Bölgesel yatırım teşvik sisteminde az gelişmiş bölgelerde çok destek, daha gelişmiş bölgelerde ise görece az destek verilir.

6 farklı Yatırım Teşvik Bölgesinde yer alan iller ve her bölgede uygulanan destekler hakkında bilgiler aşağıda sunulmuştur.

1. Yatırım Teşvik Bölgesi

  1. Ankara, Antalya, Bursa, Eskişehir, İstanbul, İzmir, Kocaeli, Muğla, Tekirdağ
  2. Toplam 9 il birinci yatırım teşvik bölgesindedir.
  3. Vergi indirimi OSB/EB içinde %20, OSB/EB dışında %15'tir.
  4. SGK primi işveren hissesi desteği OSB/EB içinde 3 yıl, OSB/EB dışında 2 yıldır.
  5. Faiz desteği uygulanmaz.

2. Yatırım Teşvik Bölgesi

  1. Aydın, Balıkesir, Bilecik, Bolu, Çanakkale, Denizli, Edirne, Isparta, Karabük, Kayseri, Kırklareli, Konya, Manisa, Sakarya, Yalova
  2. Toplam 15 il ikinci yatırım teşvik bölgesindedir.
  3. Vergi indirimi OSB/EB içinde %25, OSB/EB dışında %20'dir.
  4. SGK primi işveren hissesi desteği OSB/EB içinde 5 yıl, OSB/EB dışıda 3 yıldır.
  5. Faiz desteği uygulanmaz.

3. Yatırım Teşvik Bölgesi

  1. Adana, Burdur, Düzce, Gaziantep, Karaman, Kırıkkale, Kütahya, Mersin, Samsun, Trabzon, Rize, Uşak, Zonguldak
  2. Toplam 13 il üçüncü yatırım teşvik bölgesindedir.
  3. Vergi indirimi OSB/EB içinde %30, OSB/EB dışında %25'tir.
  4. SGK primi işveren hissesi desteği OSB/EB içinde 6 yıl, OSB/EB dışıda 5 yıldır.
  5. Faiz desteği TL kredilerde 3 puan, döviz ve dövize endeksli kredilerde 1 puandır.

4. Yatırım Teşvik Bölgesi

  1. Afyonkarahisar, Aksaray, Amasya, Artvin, Bartın, Çorum, Elâzığ, Erzincan, Hatay, Kastamonu, Kırşehir, Malatya, Nevşehir, Sivas
  2. Toplam 14 il dördüncü yatırım teşvik bölgesindedir.
  3. Vergi indirimi OSB/EB içinde %40, OSB/EB dışında %30'dur.
  4. SGK primi işveren hissesi desteği OSB/EB içinde 7 yıl, OSB/EB dışıda 6 yıldır.
  5. Faiz desteği TL kredilerde 4 puan, döviz ve dövize endeksli kredilerde 1 puandır.

5. Yatırım Teşvik Bölgesi

  1. Bayburt, Çankırı, Erzurum, Giresun, Gümüşhane, Kahramanmaraş, Kilis, Niğde, Ordu, Osmaniye, Sinop, Tokat, Tunceli, Yozgat
  2. Toplam 14 il beşinci yatırım teşvik bölgesindedir.
  3. Vergi indirimi OSB/EB içinde %50, OSB/EB dışında %40'tır.
  4. SGK primi işveren hissesi desteği OSB/EB içinde 10 yıl, OSB/EB dışıda 7 yıldır.
  5. Faiz desteği TL kredilerde 5 puan, döviz ve dövize endeksli kredilerde 2 puandır.

6. Yatırım Teşvik Bölgesi

  1. Adıyaman, Ağrı, Ardahan, Batman, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Hakkâri, Iğdır, Kars, Mardin, Muş, Siirt, Şanlıurfa, Şırnak, Van
  2. Toplam 16 il beşinci yatırım teşvik bölgesindedir.
  3. Vergi indirimi OSB/EB içinde %55, OSB/EB dışında %50'dir.
  4. SGK primi işveren hissesi desteği OSB/EB içinde 12 yıl, OSB/EB dışıda 10 yıldır.
  5. Faiz desteği TL kredilerde 7 puan, döviz ve dövize endeksli kredilerde 2 puandır.
  6. SGK primi işçi hissesi desteği yalnızca bu bölgede 10 yıl uygulanır.
  7. Gelir vergisi stopajı desteği yalnızca bu bölgede 10 yıl uygulanır.

Daha Fazla Bölgesel Destek Alın!


Organize Sanayi Bölgesi (OSB) veya Endüstri Bölgesi (EB) içerisindeki yatırımlar ile bir alt bölge desteğinden yararlanacak ilçelerde yapılacak yatırımlar için bir alt bölgenin destekleri uygulanır. Yatırım hem OSB/EB hem de bu ilçelerden birinde ise iki alt bölge desteği uygulanır.


Alt bölge desteğinden yararlanacak ilçeler listesi

Bölgesel Teşvik Sisteminin Destek Unsurları

Bölgesel yatırım teşvik belgesi sahibi yatırımcılara uygulanan destekler aşağıdaki gibidir:

  1. KDV istisnası: Temin edilecek makine ve teçhizat için kdv ödenmez.
  2. Gümrük vergisi muafiyeti: İthal edilecek makine ve teçhizat için gümrük vergisi ödenmez.
  3. Vergi İndirimi: Yatırım tutarının belirli bir bölümü şirketin ödemesi gereken kurumlar/gelir vergisi miktarından düşer.
  4. SGK Primi İşveren Hissesi Desteği: SGK primlerinin işveren payının asgari ücrete tekabül eden kısmı 12 yıla kadar desteklenir.
  5. SGK Primi Desteği: SGK primlerinin işçi payının asgari ücrete tekabül eden kısmı 10 yıl süreyle desteklenir.
  6. Gelir Vergisi Stopajı Desteği: Gelir vergisi stopajının tamamı 10 yıl süreyle desteklenir.
  7. Yatırım Yeri Tahsisi: Tüm bölgelerde Hazineye ait araziler üzerinde 49 yıllık yer tahsisi imkanı verilir.
  8. Faiz ve/veya Kar Payı Desteği: Yatırımın finansmanı için kullanılacak kredilerin faiz ve/veya kar payının 7 puana kadarlık kısmı devlet tarafından karşılanır.
  9. Emlak vergisi muafiyeti: Teşvik kapsamında inşa edilen binalar için 5 yıl emlak vergisi ödenmez.
  10. Bina inşaat harcı muafiyeti: Belediyelere ödenmesi gereken bina inşaat harcı ödenmez.
  11. Damga vergisi ve harç istisnası: Yatırım mallarının teslimi ile ilgili mal ve hizmetlere ilişkin sözleşmelerde damga vergisi ve harçlar ödenmez.
  12. Finansal kiralama: Teşvik sisteminden kaynaklanan KDV istisnasından yararlanacak şekilde finansal kiralama yoluyla makine teminine imkan verilir.
  13. Kredi ve finansman: Bankalar ve diğer finans kurumlarının sunduğu avantajlı yatırım kredileri, avans krediler ve garanti fonlu kredilere erişim sağlanır.
  14. Diğer Destekler: Belediye Gelirleri Kanunu kapsamındaki parselasyon, ifraz ve tevhit, plan ve proje tasdik, zemin açma izni, toprak hafriyat ve yapı kullanma izni harçları ödenmez.

Bölgesel teşvik sistemi kapsamında destekler yatırımın bulunduğu bölgeye göre değişen oranlarda ve miktarlarda uygulanır. Ayrıca, bazı destek unsurları tüm bölgelerde geçerli değildir. Bölgelere göre uygulanan destek unsurları ile bunların uygulanacağı süre ve oranlar aşağıdaki görseldedir.

bölgesel teşvik sistemi destek unsurları ve oranları

Bölgesel Teşvik Sisteminden Kimler Yararlanabilir?

Bölgesel yatırım teşvik sisteminden yararlanabilecek olan kişi, kurum ve şirket türleri şunlardır:

  1. Yerli ve yabancı ülke vatandaşı olan tüm gerçek kişiler.
  2. Şahıs işletmeleri
  3. Anonim, limited, kollektif, komandit gibi tüm sermaye şirketleri ve diğer yapıdaki şirketler.
  4. Vakıflar, dernekler, birlikler, kooperatifler, odalar, meslek kuruluşları, kamu kurumları ve kamu kurumu niteliğindeki kuruluşlar
  5. Belediyeler

Bölgesel Teşviklerden Yararlanma Kriterleri

Bölgesel yatırım teşvik sisteminden yararlanma kiterleri daha kapsamlıdır. Bölgesel yatırım teşvik belgesi almak için sağlanması gereken kriterler şunlardır:

  1. Yatırım konusu: Bölgesel desteklerden yararlanabilecek yatırım konularından birinde yatırım planı olmak.
  2. Yatırım tutarı: Konulara göre belirlenen asgari sabit yatırım tutarını sağlamak.
  3. Kapasite koşulları: Bölgesel için gereken asgari üretim kapasitesine ulaşmak.
  4. Entegrasyon: Bazı yatırımlar için entegrasyon koşullarını sağlamak.

Asgari sabit yatırım tutarı: Bir yatırım kapsamında gerçekleşen bina, inşaat, makine, teçhizat ve diğer harcamaların toplam tutarıdır. Sarf malzemeleri ve teşvik kapsamında uygun görülmeyen harcamalar dahil edilmez.

Dikkat Edilmesi Gerekenler

Yatırım teşvik belgesi avantajları kadar yükümlülükleri ile birlikte gelen bir belgedir. Bu yükümlülüklerin doğru takip edilmesi gerekir. Yerine getirilmeyen sorumluluklar cezai yaptırımlara yol açabilir. Bu yaptırımlar bazen o kadar büyük olur ki belgenin iptali bile gerçekleşebilir. Bölgesel yatırım teşvik sistemi destek unsurları ile orantılı şekilde yükümlülüklerin artış gösterdiği bir teşvik sistemidir. Bu nedenle, aşağıdaki hususlar başta olmak üzere mevzuatta belirtilen tüm hükümlere birebir uyum sağlamak gerekir.

  1. Belgede kayıtlı sürelere dikkat edilmesi gerekir. Belgede kayıtlı yatırım süresi tamamlandığında süre uzatımı başvuru yapmak gerekir. Eğer bir defa süre uzatımı yapıldıysa yeniden uzatmak mümkün değildir. Bu defa yatırım tamamlama vizesi başvuru yapmak ve belgeyi kapatmak gerekir.
  2. Teşvikli makineleri kesinlikle yatırım yerinin dışına çıkarmayın. Teşvikli makineler için 5 yıl süreyle satış yasağı vardır. Gerekli izinleri almadan kesinlikle makineleri satmayın. Makine ihtiyacınızı karşılamadığında, bu makineyi yurt içine satmak için satış izni, yurt dışına göndermek için ihraç izni veya bir başka teşvik belgesi kapsamına vermek için devir işlemlerinden uygun olanı yapın.
  3. Onaylı makine listesinde bulunan satırlar için KDV istisnası sağlanır. Burada yer almayan hiçbir makineyi teşvikli satın almayın. Listede yer alan tanım ve açıklamalara dikkat edin. Bu açıklamalar aslında yatırımcı lehine uyarılardır. Bunlara mutlaka uyun.
  4. SGK priminden yararlanmak için istihdam oluşturmak ve tüm personeli SGK sisteminde kayıtlı çalıştırmak gerekir. Kayıt dışı çalışan personel için destek alınamayacağı gibi, bu durum ülkemiz yasalarına da aykırıdır.
  5. Faiz destekli bir kredi kullanıldığında veya finansal kiralama yoluyla bir makine temin edildiğinde ödeme yükümlülüğünü aksatmak bu desteğin kesilmesin neden olur. Tüm ödemeleri vadesinde ve eksiksiz yapmak gereklidir.
  6. Yatırım yeri tahisisinden yararlanmak için uygun bir proje ile Milli Emlak Genel Müdürlüğüne başvuru yapmak gerekir. Yer tahsisi yapıldığında mevzuata uygun hareket etmek, yatırım yerinde başka faaliyetlerde bulunmamak, istihdam, yatırım tutarı ve kapasite taahhütlerine uymak şarttır.
  7. Vergi indiriminden yararlanmak için toplam sabit yatırım tutarına göre ilgili vergi döneminde işlem yapılır. Vergi indirimini gelir vergisi veya kurumlar vergisi için uygulamak mümkündür. Yatırım döneminde toplam vergi indirim miktarının ancak %80'i kullanılabilir, geri kalan kısım ise tamamlama vizesi aşamasından sonra kullanılır. Eğer yatırım döneminde yeterli gelir oluşmazsa tamamlama vizesinden sonra tüm vergi indiriminin kullanılması mümkündür.
  8. Mevzuata aykırı hareket edilmesi halinde yararlanılan tüm destekler cezai birçok yaptırım ile birlikte geri alınacaktır. Bu yaptırımların tamamına yasal faizler de uygulanacaktır.

Yatırıma Tam Destek!
Tüm bunları ve daha fazlasını sizin adınıza eksiksiz takip edelim. Profesyonel danışmanlık desteği sayesinde desteklerden en üst seviyede yararlanın. Yükümlülükleri gözden kaçırmayın.