Proje Bazlı Yatırım Teşvik Sistemi, geleneksel bir Yatırım Teşvik Belgesinin çok ötesinde destekler sunar. Diğer teşvik sistemlerinden farklı proje bazında farklı destekler uygulanabilmesidir. Yatırımın ihtiyaçlarına göre sağlanan desteklerin değiştirilmesine imkan verir. Bu sayede çok büyük ölçekli ve kritik öneme sahip yatırımların daha başarılı olması sağlanır.


Proje Bazlı Teşvik Sistemi Nedir?

Proje Bazlı Yatırım Teşvik Sistemi, ülkemizde büyük ve özellikli yatırımların özel sektör tarafından gerçekleştirilmesini teşvik etmeyi amaçlayan esnek bir sistemdir. "Süper Teşvik Paketi" olarak da adlandırılan Proje Bazlı Yatırım Teşvik Sistemi, yatırımcı ihtiyaçları doğrultusunda uygulanan desteklerin değiştirilmesine imkan veren esnek bir yapıya sahiptir. Daha açık bir ifadeyle yatırımcının ihtiyaçlarına göre teşvikleri esnetme imkanı sağlar. Bu özelliği sayesinde ülkemize milyarlık ölçekli birçok önemli yatırım kazandırmış bir sistemdir.

Proje Bazlı Teşvik Sisteminin Amaçları

Proje bazlı yatırım teşvik sisteminin oluşturulmasının ve uygulanmasının temel amaçları:

  1. Mevcut koşullar altında veya gelecek dönemde ülkemizin ihtiyaç duyabileceği kritik ürünlerin üretimi
  2. Arz güvenliğinin sağlanması
  3. Dışa bağımlılığın azaltılması
  4. Ar-ge yoğun, inovatif, katma değerli ürünlerin yerli üretimi
  5. Teknoloji dönüşümünü ve gelişimi sağlamak
  6. İlave istihdam ve üretim olanakları oluşturmak

Proje Bazlı Yatırım Teşviklerine Başvuru Nasıl Yapılır?

Proje Bazlı Yatırım Teşvik Belgesi almak için doğrudan başvuru yapılamaz. Yani E-TUYS sistemine giriş yapıp bu sistemde bir başvuruyu doğrudan yapmak mümkün değildir. Bunun yerine bakanlıkça bir çağrı ya da davet yapılmalıdır. Günümüzde uygulanan 2 Proje Bazlı Yatırım Teşvik Başvuru yöntemi belirlenmiştir.

  1. Çağrı Usulü: Bakanlıkça belirlenen hedeflerin parçası olan yatırım konularında proje sunmak üzere özel sektörün projeleri toplanır. Çağrı metninde belirtilen kriterler doğrultusunda değerlendirme yapılarak uygun bulunanlar için proje bazlı devlet yardımı verilmek üzere karar verilir.
  2. Davet Usulü: Bir alanda yetkin firmalar, belirli bir konuda yatırım yapmak üzere davet edilir.

Uygun bulunan projeler için başvuru ve belgenin alınması için daha sonra E-TUYS sistemi kullanılır. Ayrıca, yatırım dönemi boyunca teşvikle ilgili tüm iş ve işlemler yine E-TUYS üzerinden yürütülür. Nitelikli personel ve enerji desteğine ilişkin talepler de dahil olmak üzere tüm destekler E-TUYS üzerinden yönetilir.

Proje Bazlı Yatırım Teşvik Belgesi almak için çağrı usulü veya davet usulü ile projeler toplanıp değerlendirilir. Uygun bulunanlar için belge düzenlenir.

Proje Bazlı Yatırım Destek Unsurları

Proje Bazlı Yatırım Teşvik Sisteminde destekler son derece esnektir. Yatırımın ihtiyaçlarına göre uygulanacak destekler tamamen değiştirilerek uygulanabilir. Sistemin içerisinde bulunan destek unsurları şunlardır:

1. Vergisel Avantajlar

  1. KDV İstisnası: Temin edilecek makine teçhizat için uygulanır.
  2. Gümrük Vergisi Muafiyeti: İthal edilecek makine teçhizat için uygulanır.
  3. Vergi İndirimi veya İstisnası: Yatırım tutarının 2 katına kadar veya 10 yıl süreyle uygulanabilir.
  4. KDV İadesi: Bina inşaat harcamalarında ödenen KDV tutarının iadesi şeklinde uygulanır.

2. İstihdam Destekleri

  1. SGK Primi İşveren Hissesi Desteği: SGK primlerinin işveren payı 10 yıl süreyle uygulanır. Azami sınır bulunmayacak şekilde destek kararı verilmesi mümkündür.
  2. Gelir Vergisi Stopajı Desteği: Talep üzerinde bakanlıkça uygun bulunması halinde 10 yıl süreyle uygulanabilir.
  3. Nitelikli Personel Desteği: Asgari ücretin 20 katına kadar ve 5 yıl süreyle uygulanabilir. Üst sınırı teşvik kararında belirtilir.

3. Finansman Dstekleri

  1. Enerji Desteği: Tesisin enerji harcamaları %50 oranında ve kararda belirtilen üst sınıra kadar desteklenir.
  2. Faiz veya Kar Payı Desteği: Sabit yatırım tutarının %80'ine kadar destekten yararlanmak mümkündür. Faiz veya kar payı oranının %80'ine kadar destek verilebilir.
  3. Sermaye Katkısı: Kamunun yatırımdan hisse almak suretiyle sermaye katkısı yapması, yatırım tamamlandığında yatırımcıya hisseleri devretmesi veya halka arz etmesi mümkündür.
  4. Hibe Desteği: Makine ve teçhizat tutarının %25'ini aşmayacak şekilde destek kararında belirtilen oranda ve azami miktarda hibe dsteği verilebilir. Hibe ödemeleri şubat, mayıs, ağustos ve kasım aylarında yapılır.

4. Yatırım Yeri ile İlgili Destekler

  1. Altyapı Desteği: Projenin ihtiyaçlarının karşılanması için altyapı desteği sağlanabilir.
  2. Yatırım Yeri Tahsisi: Hazine arazileri üzerinde irtifak hakkı kurulması suretiyle yatırım yeri tahsisi yapılabilir.

5. Diğer Destekler

  1. Kolaylıklar: Kanunlarla getirilen izin, tahsis, ruhsat, lisans ve tesciller ile diğer yasal ve idari süreçlerde kolaylaştırıcı düzenlemeler yapılması mümkündür.
  2. Kamu Alım Garantisi: Karar'da belirtilen süre ve miktarlarda kamu alım garantisi verilebilir.

Uygulanacak desteklerle ilgili esneklik Bakanlığa verilmiştir. Yatırımcının ihtiyaçları ve projenin gereklilikleri doğrultusunda bakanlık uygun desteklerden oluşan bir teşvik paketi uygular. Kurum bir destek kararı verirken yatırımlar arasında adil bir miktar destek uygulamayı gözetir.

Proje Bazlı Yatırım Teşvik Sistemi Destek Unsurları

Proje Bazlı Yatırım Teşviklerinden Kimler Yararlanabilir?

Proje Bazlı Yatırım Teşvik Sisteminden yararlanmak için yatırım projesinin yeterli teknoloji seviyesinde, asgari yatırım tutarında, entegrasyon düzeyinde ve karlılık potansiyelinde olması gerekir. Yatırım projesinin mutlaka fizibilite çalışması yapılmalıdır. Bu çalışma ile yapılabilirlik koşulları tüm yönleriyle ortaya konmalıdır. Ayrıca, teşvik mevzuatında belirtilen diğer tüm koşulların sağlanması esastır. Tüm bunları sağlayan yatırımlar için dikkat edilecek kriterler ve sağlanacak yatırım şartları şunlardır:

  1. Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi Programı (TOSHP) Kapsamında: 50 milyon TL ve üzeri yatırım tutarına sahip olmak.
  2. Diğer yatırımlar için: 500 milyon TL ve üzeri yatırım tutarına sahip olmak.

2023 Proje Bazlı Teşvik Kararları

2023 yılında proje bazlı devlet yardımı verilmesine kadar verilen yatırımlarla ilgili bazı bilgiler aşağıdadır.

  1. Merinos Halı firmasının Gaziantep'te gerçekleştirmeyi planladığı 3,672 milyar TL tutarındaki 367.500 ton polimer cips üretim projesine proje bazlı devlet yardımı verildi.
  2. Polyteks Tekstil firmasının Bursa'da planladığı 2,445 milyar TL sabit yatırım tutarına sahip geri dönüşümden 26.950 ton polimer cips ve 28.300 ton POY üretim projesi için proje bazlı teşvik belgesi verildi.
  3. Valeo Otomotiv'in Bursa'da elektrik tahrikli kompresör üretmek üzere yapmayı planladığı 4,250 milyar TL tutarlı yatırım için proje bazlı destek verildi. Yatırım kapsamında 600 kişilik istihdam ve 1.800.000 adet/yıl kompresör üretimi bekleniyor.
  4. Sarsılmaz Silah proje bazlı yatırım teşviklerle, Düzce'de 1,346 milyar TL yatırım ile 62.500 otomatik tabanca ve 5.100 askeri tüfek üretecek. Ayrıca bu yatırım kapsamında mühimmat tasarımı da yapmak üzere 35'i nitelikli 286 kişi istihdam edilecek.
  5. İstanbul Gübre (İGSAŞ), proje bazlı teşvik alarak Kocaeli ilinde 9,4 milyar Türk Lirası yatırım yapacak. Tesiste yıllık 3960.000 ton amonyak ve 627.000 ton üre gübresi üretilecek.
  6. Gedik Kaynak firması Sakarya ilinde ileri teknoloji kaynak malzemeleri üretmek üzere 903 milyon TL tutarında yatırım yapacak. Yıllık toplam 21.015 ton kaynak malzemesi üretilecek tesis için proje bazlı teşvik kararı verildi.
  7. BG Madn adlı şirket, Bursa ilinde yükek karbonlu ferrokrom tesisi kuracak. Bu tesis için 910 milyon TL yatırım beklenmekte olup, başvuru proje bazlı yatırım teşvik belgesine bağlanmıştır.
  8. BY polimer Hatay'da polipropilen üretmek üzere 27,7 milyar TL yatırım yapacak. Tesiste 350.000 ton/yıl polipropilen üretilmesi beklenmekte olup, bu büyük yatırım için proje bazlı teşvik kararı verilmiştir.
  9. Al Metal Alüminyum, Konya'da 2,4 milyar TL yatırım ile direkt soğutmalı slab döküm ve sıcak haddeleme yöntemi ile alüminyum yassı mamül üretimine başlayacak. Proje bazlı devlet yardımı verilmesine karar verilmiştir.
  10. Poly Gürteks firması, Gaziantep ilinde 724 milyon TL yatırım le polimer cips ve POY üretim tesisi kurmayı planlıyor. 72.000 ton üretim planlanan tesis için proje bazlı teşvik verilmesi uygun görülmüştür.
  11. Çorum ilinde Goldgorce Savunma firmasının küresel barut üretim tesisi için yapmayı taahhüt ettiği 2,5 milyar TL yatırım için proje bazlı devlet yardımı verilmiştir.
  12. Karafiber Elyaf firmasının Gaziantep'te 250.000 ton selülozik elyaf üretmek üzere yapacağı 12 milyar TL sabit yatırım tutarı bulunan fabrika için proje bazlı yatırım teşvik belgesi düzenlendi. Bu yatırım kapsamında 1.000 kişinin çalışması planlanıyor.

*Verilen proje bazlı teşvik kararları tarih sırasına göre yeniden eskiye doğru yazılmıştır.