ATY (Atıktan Türetilmiş Yakıt)
Yatırım Teşvikleri

ATY ya da Atıktan Türetilmiş Yakıt, yatırımları enerji verimliliği ve çevresel dönüşüm ilkeleri çerçevesinde uygulanan projelerdir. Bu yatırımlar kapsamında endüstriyel, ticari veya evsel atıklar değerlendirilir. ATY sistemleri çeşitli atıkların enerji içeriğini kullanarak çevresel etkileri azaltmak ve enerji üretiminde kullanılabilir hale getirmek amacıyla kurulur. Atıkların depolanmasını azaltarak çevre kirliliğini azaltmaya yardımcı olurken, aynı zamanda enerji kaynaklarının kullanımını da sınırlandırmaktadır. Daha açık bir ifadeyle fosil yakıtlara bağımlılığı düşürmektedir. Yeşil dönüşüm projeleri kapsamında da uygulanabilen ATY projelerine öncelikli olarak adlandırılan çok önemli yatırım teşvikleri verilmektedir.

Atıktan Türetilmiş Yakıt (ATY) Yatırımları Nelerdir?

Atıktan türetilmiş yakıtlar, atık plastikler, kağıt, ahşap, gıda atıkları, tarımsal atıklar, biyokütlenin yanı sıra endüstriyel süreçlerin yan ürünleri gibi çeşitli atık kaynaklarından elde edilebilir. Bu atıklar genellikle piroliz, gazlaştırma, hidroliz veya yakma gibi termal işlemlerle işlenir ve enerji üretimi için kullanılır.

ATY, çevresel faydaları yanı sıra enerji üretimi açısından da önemlidir. Atıkların yakıta dönüştürülmesi, atıkların depolanmasını azaltarak çevresel kirliliği azaltmaya yardımcı olurken, aynı zamanda enerji kaynaklarının kullanımını çeşitlendirir. Bu da fosil yakıtlara olan bağımlılığı azaltırken, sürdürülebilir ve yenilenebilir bir enerji kaynağı alternatifi sağlar.

ATY, enerji üretiminde kullanıldığı gibi endüstriyel süreçlerde de kullanılabilir. Örneğin, atıklardan üretilen gazlar veya sıvılar, tesislerde ısınma veya elektrik üretimi için enerji kaynağı olarak kullanılabilir.

Atıktan türetilmiş yakıtlar, sürdürülebilirlik ve enerji verimliliği açısından önemli bir rol oynar. Atıkların geri dönüşümü veya enerji üretimi için kullanılması, kaynakların daha etkin bir şekilde kullanılmasını sağlar ve çevresel açıdan daha sürdürülebilir bir yaklaşımı destekler.

Atıktan Türetilmiş Yakıt Yatırım Teşvikleri Nelerdir?

ATY yani Atıktan Türetilmiş Yakıt yatırımları günümüzde oldukça önemlidir. Çevresel uyum ve sürdürülebilirlik ilkeleri çerçevesinde uygulanan ATY projelerine sağlanan yatırım teşvikleri aşağıdaki gibidir:

ATY Atıktan Türetilmiş Yakıt Yatırımlarında Bölgelere Göre Uygulanan Teşvikler
Uygulanan Destek Unsurları		Yatırım Teşvik Bölgeleri
		1.2.3.4.ve 5. BÖLGELER	6. BÖLGE
KDV İstisnası		VAR	VAR
Gümrük Vergisi Muafiyeti		VAR	VAR
Vergi İndirimi (YKO)		%40	%50
SGK Primi (YIL)	İşveren Desteği	7 Yıl	10 Yıl
	İşçi Desteği	YOK	10 Yıl
Gelir Vergisi Stopajı Desteği		YOK	10Yıl
Yatırım Yeri Tahsisi		VAR	VAR
Faiz/Kar Payı Desteği (Puan/TL-Döviz Kredi)		5 - 2	7 - 2
Emlak Vergisi Muafiyeti		VAR	VAR
Bina İnşaat Harç Muafiyeti		VAR	VAR
Damga Vergisi ve Harç Muafiyeti		VAR	VAR
Diğer Muafiyetler		VAR	VAR

Teşvik Verilen ATY Tesileri

Atıktan Türetilmiş Yakıt tesislerinin çok büyük bir bölümü yatırım teşviklerinden yararlanmaktadır. Enerji üretimi yapılan bu tesisler genellikle kompleks proseslerin yer aldığı yatırımlardır. Bu tesislerin tipik projelerinde aşağıdaki bileşenler bulunmaktadır.

1. Atık Alma ve Ayırma Sistemi: Atık malzemelerin tesis içerisine giriş noktasıdır. Bu sistemde atıklar ayrıştırılır, gerektiğinde önceden işlem görür ve uygun bir şekilde depolanır. Ayrıca, atıkların kalite kontrolü ve analizi de bu aşamada gerçekleştirilebilir.
2. Atık Ön İşleme ve Hazırlama: Atıklar, enerji üretimi için uygun hale getirilmek üzere önceden işleme tabi tutulur. Bu aşamada atıkların büyüklüğü azaltılabilir, parçalanabilir veya öğütülebilir. Ayrıca, nem içeriği kontrol edilebilir ve atıkların enerji içeriği artırılabilir.
3. Atık Yakma veya Gazlaştırma Ünitesi: Atıkların enerjiye dönüştürüldüğü ana ünitedir. Atıklar, yakma veya gazlaştırma prosesleriyle enerji üretimi için kullanılır. Yakma prosesi, atıkları yakarak sıcak gazların oluşmasını sağlar ve bu gazlarla elektrik veya ısı üretimi yapılır. Gazlaştırma prosesi ise atıkları yüksek sıcaklıkta kimyasal reaksiyonlara tabi tutarak sentez gazı veya biyogaz elde eder.
4. Enerji Üretim Birimi: Atıklardan elde edilen gaz veya sıcak gazlar, enerji üretimi için kullanılan motorlar veya türbinler aracılığıyla elektrik veya ısı üretimine dönüştürülür. Bu birim, enerjinin tesis içinde kullanılması veya iletimi için gerekli ekipmanları içerir.
5. Emisyon Kontrol Sistemleri: Atık yanma veya gazlaştırma işlemi sonucunda oluşan gazların emisyonları kontrol edilir. Bu sistemler, filtreler, çöktürme üniteleri ve kirlilik kontrol ekipmanlarını içerir. Bu sayede çevreye zararlı gazların salınımı önlenir ve hava kalitesi korunur.
6. Atık Depolama ve Bertaraf Sistemi: Atıkların enerji üretimi sonrası geriye kalan kalıntıları uygun bir şekilde depolanır veya bertaraf edilir. Bu sistemler, geri dönüşüme uygun olmayan atıkların güvenli bir şekilde yönetilmesini sağlar.

Bu şartları sağlayan yatırımlar proje bazında münferit değerlendirmeye tabi tutulur. Uygun bulunanlar için öncelikli yatırım teşvik belgesi düzenlenir.