Madencilik yatırım teşvikleri, ülkemizde yapılacak madencilik yatırımlarına verilen her türlü teşvik, destek ve devlet yardımıdır. Madencilik faaliyetleri tüm ülkeler için önemlidir. Çünkü madencilik enerji hammaddeleri ve endüstriyel hammaddeler sağlayan faaliyetlerdir. Her altı zenginliklerinin çıkarılması ve işlenmesi tüm ulusların temel hedeflerindendir. Bu nedenle, ülkemiz yatırım teşvik sistemi her çeşit madencilik faaliyetini dikkatle ele alan bir sistemdir. Madencilik yatırımlarına, işletmelere ve ar-ge faaliyetlerine çeşitli kurumlar tarafından birçok önemli destek verilmektedir. Bir bütün olarak madencilik yatırımlarının yararlanabileceği tüm teşvikler bu sayfada açıklanmıştır.
Yeraltı kaynakları bakımından çok zengin olan ülkemizde yapılacak madencilik faaliyetleri için birçok kurum tarafından çok önemli teşvikler verilmektedir. Madencilik yatırımlarına çok önemli destekler ihtiva eden Öncelikli Yatırım Teşvik Belgesi düzenlenmektedir.
İçindekiler
Madencilik Yatırımları Nelerdir?
Madencilik yatırımları çok kapsamlı bir faaliyet alanıdır. Bu yatırımlar, arama ve keşif, çıkarılma, zenginleştirme ve işleme gibi çok çeşitli süreçleri kapsar. Madencilik yatırımları aşağıdaki şekilde sınıflandırılabilir.
- Maden Arama Yatırımları: Yeraltı kaynaklarının keşif ve potansiyel kaynak, rezerv tespit çalışmalarıdır. Bu çalışmalar için Maden Arama Ruhsatı gereklidir. Ruhsat sahası içerisind jeolojik çalışmalar, jeofizik etütler, kapsamlı sondaj faaliyetler ve laboratuvar analizleri yapılır. Maden arama faaliyetleri de çok ciddi yatırım gerektiren, uzun ve kapsamlı bir süreçtir. Bu süreçte önemli yatırım harcamaları ve sistematik mühendislik çalışmaları gerekir.
- Maden İşletme / İstihraç Yatırımları: Ekonomik potansiyeli bulunan ruhsat sahaları içerisinde yeraltı veya yerüstü işletmeler ile madenlerin çıkarılmasıdır. Genellikle çok büyük yatırım maliyeti vardır. Yerlatı ya da yerüstü tesislerin kurulması, makine ve ekipman seçimi, mekanizasyon gibi çok çeşitli prosesler bulunur. Ülkemizde maden işletme faaliyetlerinin yürütülmesi için Maden İşletme İzni ve Maden İşletme Ruhsatı alınması gerekir.
- Maden Zenginleştirme Yatırımları: Yeraltından çıkarılan madenlerin ekonomik olarak nakliyesi ve satışı bazen zenginleştirilmesini gerektirir. Bu işlem aslında yeraltından düşük bir yoğunlukta çıkarılan değerli malzemenin toplam madde içerisindeki oranının artırılmasıdır.
- Kömür Yıkama Tesisleri: Kömür işletmelerinde yeraltından çıkarılan kömürün çeşitli işlemlerden geçirilmesidir. Lavvar tesisi adı da verilen bu tesislerde kömür zenginleştirme işlemi yapılmaktadır.
- Mermer ve Doğal Taş Yatırımları: Ülkemizin birçok bölgesinde başta mermer türleri olmak üzere doğal taşlar; granit, traverten, oniks gibi malzemelerdir. Bunların hem çıkarılması yani ocakçılığı hem de işlenmesi yani fabrikaları bu kapsamda değerlendirilir.
- Taş Ocakçılığı Yatırımları: Kum, çakıl, taş ocaklarının, inşaat, yol yapımı, mıcır ve kalker gibi beton ya da çimento hammaddesi olan kayaçların üretimi yatırımlarıdır.
Madencilik yatırımları çok kapsamlı ve karmaşık yatırımlardır. Madenlerin sınıflandırılması, Maden Kanunu kapsamında yapılır. Yatırım teşvik sistemi de Maden Kanunu ile uyumludur. Ancak doğru bir sınıflandırma ve yatırım projesi neticeside öncelikli yatırım teşviklerinden yararlanılması mümkündür.
Maden Kanunu
Madenlerin aranması, işletilmesi, çıkarılması, hak sahiibi olunması ve terk edilmesi ile ilgili usul ve esasları düzenleyen 3213 sayılı Maden Kanunudur. 15/06/1985 tarihli ve 18785 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan, 04/06/1985 kabul tarihli Maden Kanunu'nu inceleyin: Maden Kanunu
Maden Grupları ve Madenlerin Sınıflandırılması
Madenlerin sınıflandırılması, Maden Kanunu kapsamında tanımlanan "Maden Gruplarına" göre yapılmaktadır. Yer kabuğunda ve su kaynaklarında doğal olarak yer alan ve ekonomik değeri her türlü madde maden kabul edilmiştir. Ancak, petrol, doğal gaz, jeotermal kaynaklar ve su kaynakları maden sayılmamıştır. Madenler 6 grup altında sınıflandırılmıştır. Doğal kaynaklar bu gruplar doğrultusunda ruhsatlandırılır.
Madencilik Yatırım Teşvikleri de bu gruplara göre farklı şekillerde uygulanır. Maden grupları şunlardır:
I. Grup Madenler
I. Grup Madenler aşağıdaki gibi 2 başlık altında sınıflandırılan madenlerdir.
- a) İnşaat ile yol yapımında kullanılan ve tabiatta doğal olarak bulunan kum ve çakıl.
- b) Tuğla-kiremit kili, Çimento kili, Marn, Puzolanik kayaç (Tras) ile çimento ve seramik sanayilerinde kullanılan ve diğer gruplarda yer almayan kayaçlar.
II. Grup Madenler
II. Grup Madenler aşağıdaki şekilde 3 başlık altında sınıflandırılmış madenlerdir.
- a) Kalsit, Dolomit, Kalker, Granit, Andezit, Bazalt gibi kayaçlardan agrega, hazır beton ve asfalt yapılarak kullanılan kayaçlar.
- b) Mermer, Traverten, Granit, Andezit, Bazalt gibi blok olarak üretilen taşlar ile dekoratif amaçla kullanılan doğal taşlar.
- c) Kalsit, Dolomit, Kalker, Granit, Andezit, Bazalt gibi kayaçlardan entegre çimento, kireç ve kalsit öğütme tesisinde kullanılan kayaçlar.
III. Grup Madenler
III. Grup Madenler: şunlardır:
Deniz, göl, kaynak suyundan elde edilecek eriyik halde bulunan tuzlar, karbondioksit (CO2) gazı (jeotermal, doğal gaz ve petrollü alanlar hariç) Hidrojen Sülfür (7/3/1954 tarihli ve 6326 sayılı Petrol Kanunu hükümleri mahfuz kalmak kaydıyla).
IV. Grup Madenler
IV. Grup Madenler aşağıdaki şekilde 4 farklı alt başlık altında sınıflandırılmıştır.
- a) Kaolen, Dikit, Nakrit, Halloysit, Endellit, Anaksit, Bentonit, Montmorillonit, Baydilit, Nontronit, Saponit, Hektorit, İllit, Vermikülit, Allofan, İmalogit, Klorit, Sepiyolit, Paligorskit(Atapuljit), Loglinit ve bunların karışımı killer, Refrakter killer, Jips, Anhidrit, Alünit (Şap), Halit, Sodyum, Potasyum, Lityum, Kalsiyum, Magnezyum, Klor, Nitrat, İyot, Flor, Brom ve diğer tuzlar, Bor tuzları (Kolemanit, Uleksit, Borasit, Tinkal, Pandermit veya bünyesinde en az %10 B2O3 içeren diğer Bor mineralleri), Stronsiyum tuzları (Selestin, Stronsiyanit), Barit, Vollastonit, Talk, Steattit, Pirofillit, Diatomit, Olivin, Dunit, Sillimanit, Andaluzit, Dumortiorit, Disten (Kyanit), Fosfat, Apatit, Asbest (Amyant), Manyezit, Huntit, Tabiî Soda mineralleri (Trona, Nakolit, Davsonit), Zeolit, Pomza, Pekştayn, Perlit, Obsidyen, Grafit, Kükürt, Flüorit, Kriyolit, Zımpara Taşı, Korundum, Diyasporit, Kuvars, Kuvarsit ve bileşiminde en az %80 SiO2 ihtiva eden Kuvars kumu, Feldispat (Feldispat ve Feldispatoid grubu mineraller), Mika (Biyotit, Muskovit, Serisit, Lepidolit, Flogopit), Nefelinli Siyenit, Kalsedon (Sileks, Çört).
- b) Turba, Linyit, Taşkömürü, Antrasit, Asfaltit, Bitümlü Şist, Bitümlü Şeyl, Kokolit ve Sapropel (Petrol Kanunu hükümleri mahfuz kalmak kaydıyla).
- c) Altın, Gümüş, Platin, Bakır, Kurşun, Çinko, Demir, Pirit, Manganez, Krom, Civa, Antimuan, Kalay, Vanadyum, Arsenik, Molibden, Tungsten (Volframit, Şelit), Kobalt, Nikel, Kadmiyum, Bizmut, Titan (İlmenit, Rutil), Alüminyum (Boksit, Gipsit, Böhmit), Nadir toprak elementleri (Seryum Grubu, Yitriyum Grubu) ve Nadir toprak mineralleri (Bastnazit, Monazit, Ksenotim, Serit, Oyksenit, Samarskit, Fergusonit), Sezyum, Rubidyum, Berilyum, İndiyum, Galyum, Talyum, Zirkonyum, Hafniyum, Germanyum, Niobyum, Tantalyum, Selenyum, Telluryum, Renyum.
- ç) Uranyum, Toryum, Radyum gibi elementleri içeren radyoaktif mineraller ve diğer radyoaktif maddeler.
V. Grup Madenler
V. Grup Madenler: şunlardır:
Elmas, Safir, Yakut, Beril, Zümrüt, Morganit, Akuvamarin, Heliodor, Aleksandirit, Agat, Oniks, Sardoniks, Jasp, Karnolin, Heliotrop, Kantaşı, Krizopras, Opal (İrize Opal, Kırmızı Opal, Siyah Opal, Ağaç Opal), Kuvars kristalleri (Ametist, Sitrin, Neceftaşı (Dağ kristali), Dumanlı Kuvars, Kedigözü, Avanturin, Venüstaşı, Gül Kuvars), Turmalin (Rubellit, Vardelit, İndigolit), Topaz, Aytaşı, Turkuaz (Firuze), Spodümen, Kehribar, Lazurit (Lapislazuli), Oltutaşı, Diopsit, Amozonit, Lületaşı, Labrodorit, Epidot (Zeosit, Tanzonit), Spinel, Jadeit, Yeşim veya Jad, Rodonit, Rodokrozit, Granat Minarelleri (Spesartin, Grosüllar Hessanit, Dermontoit, Uvarovit, Pirop, Almandin), Diaspor Kristalleri, Kemererit.
VI. Grup Madenler
VI. Grup Madenler: Tanımı 04/02/2015 tarihinde mülga olmuştur. Günümüzde VI. Grup Madenler sınıflandırması altında maden ruhsatı verilmemektedir.
Madencilik Yatırım Teşvikleri
Madencilik yatırımları oldukça uzun süredir ülkemiz için kritik öneme sahiptir. Doğal kaynaklarımızın çeşitliliği ve madenciliğin çok önemli bir endüstriyel faaliyet olması sektörü geliştirmiştir. Ülkemizde çok fazla madencilik faaliyeti bulunmakta, bu faaliyetler son derece çeşitlidir. Madencilik faaliyetlerinin her biri için çok önemli teşvikler verilmektedir.
Madenlerin aranması, işletilmesi, istihracı, çıkarılması ve zenginleştirilmesi için öncelikli yatırım teşvikleri verilmektedir. Bu kapsamdaki yatırımlar için aşağıdaki destek unsurları uygulanır.
* İstanbul ili hariçtir. İstanbul ilinde madencilik yatırımlarına öncelikli teşvikler uygulanmaz.
Önemli Açıklama!
Yatırımınızın bulunduğu il ve ilçenin hangi teşvik bölgesinde yer aldığını biliyor musunuz? Yatırım teşvik bölgelerini incelemek için buradan başlayın: Yatırım Teşvik Haritası
1. Kömür Madenciliği Yatırım Teşvikleri
Kömür yatırımları, kömürün çıkarılması, işlenmesi ve kullanılması için yapılan yatırımları ifade eder. Kömür, fosil yakıtlar arasında en yaygın olarak kullanılan ve enerji üretimi için önemli bir kaynak olan bir yakıttır. Kömür yatırımları, potansiyel kömür rezervlerinin belirlenmesi, ocakların açılması, maden ekipmanlarının temini, kömürün işlenmesi ve taşınması, enerji üretim tesislerinin inşası ve işletilmesi gibi bir dizi süreci içerir. Yatırımcılar, kömür üretimini etkin ve verimli bir şekilde gerçekleştirecek teknolojileri ve yöntemleri kullanarak karlılık sağlamayı hedeflerler. Kömür ve türevlerinin üretilmesi, çıkarılması, işlenmesi, yıkanması ve zenginleştirilmesi için öncelikli yatırım teşvikleri uygulanmaktadır.
Kömür madenciliği yatırımlarına verilen teşvikler hakkında detaylı bilgi almak için: Kömür Madenciliği Yatırım Teşvikleri
2. Mermer ve Doğaltaş Yatırım Teşvikleri
Mermer ve doğaltaş yatırımları, çeşitli doğaltaş türlerinin çıkarılması, işlenmesi ve ticari olarak değerlendirilmesi için yapılan yatırımları ifade eder. Doğaltaşlar, granit, mermer, traverten, oniks, kuvarsit gibi farklı türlerde bulunur. Yatırımlar, doğaltaş rezervlerinin tespiti, ocakların açılması, kesme ve işleme ekipmanlarının temini, kalite kontrol süreçleri, pazarlama stratejilerini içerir. Yatırımcılar, modern teknolojileri kullanarak doğaltaşları keser, şekillendirir, cilalar ve son ürün olarak piyasaya sunar. Üretim sürecinde, doğaltaşların kalitesi, renk ve desen uyumu, dayanıklılık gibi faktörler titizlikle takip edilir. Bu yatırımlar, doğaltaşların mimari projelerde, iç dekorasyonda, anıtlarda, heykelcilikte ve diğer birçok alanda kullanılmasını sağlar.
Mermer ve diğer doğal taş madenciliğine verilen yatırım teşvikleri hakkında detaylı bilgi için ilgili sayfamızı incelemenizi tavsiye ederiz. Detaylar: Mermer Doğaltaş Yatırım Teşvikleri
3. Taş Ocağı Yatırım Teşvikleri
Taş ocağı yatırımları, kum, çakıl, mıcır gibi agregaların çıkarılması ve işlenmesi için yapılan yatırımları ifade eder. Bu yatırımlar, taş ocaklarının açılması, maden ekipmanlarının temini, madenlerin işlenmesi ve agregaların elde edilmesi süreçlerini içerir. Genellikle konkasör tesisleri kurulur.Yatırımcılar, bu tür malzemelerin taleplerini karşılamak için taş ocakları kurar ve agregaları inşaat, yol yapımı, beton üretimi ve diğer endüstrilerde kullanılacak hale getirir. Bu yatırımlar, yapı sektörü ve altyapı projeleri için temel malzeme sağlama amacıyla gerçekleştirilir. Madencilik faaliyetlerinden farklı olarak kum, çakıl, taş ocağı ve agrega üretimi için genel nitelikli yatırım teşvik belgesi düzenlenir.
Taş ocakları, kum, çakıl ve agrega işletmeleri yatırımlarına verilen teşvikler hakkında detaylı bilgi için ilgili sayfamızı incelemenizi tavsiye ederiz. Detaylar: Taş Ocağı Yatırım Teşvikleri
Madencilik Yatırım Teşvikleriyle İlgili İstisnalar
Madencilik yatırımları ve bu yatırımlara verilen teşviklerle ilgili çeşitli özel durumlar ve istinalar vardır. Bu hallerin tamamı teşvik mevzuatında tanımlanmıştır. Bunlar aşağıda açıklanmıştır.
- Stratejik yatırımların teşviki kapsamında, madencilik yatırımları da değerlendirilmektedir. Ancak, teşvik edilmeyecek yatırım konuları arasında yer alan madencilik yatırımları ve altına dayalı entegre madencilik yatırımları stratejik yatırımlar maddesi kapsamında değerlendirilmez.
- Maden arama yatırımlarında SGK primi işveren hissesi desteği bölgeye uygun sürelerde ve tamamlama vizesi yapılmadan önce uygulanabilir.
- İstanbul ilinde yapılacak madencilik yatırımlarına ve I. grup madenler ile mıcır üretimine öncelikli yatırım teşvik belgesi verilmez.
- Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından düzenlenen geçerli bir maden işletme ruhsatı ve maden işletme izni bulunan 4.b grubu madenlerin girdi olarak kullanıldığı elektrik enerjisi üretimi yatırımları öncelikli yatırım olarak değerlendirilir. Yani yerli kömür kullanan termik santraller öncelikli kapsamdadır.
- Maden Kanunu kapsamında düzenlenmiş bir Maden Arama Ruhsatı olması halinde maden arama yatırımları öncelikli kapsamda değerlendirilir.
- Rödovans sözleşmesi ile yapılacak madencilik yatırımlarına teşvik verilmez. Ancak, kamu kurum ve kuruluşları veya bunların iştirakleri ile yapılan anlaşmalara istinaden kamuya ait maden sahalarında yapılacak yatırımlara teşvik verilir.
- 8474.10.00.10.00 ve 8474.10.00.90.00 Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonlarında (GTİP) yer alan maden cevheri ile toprak, taş cehverini tasnif etmeye, ayırmaya, elemeye veya yıkamaya mahsus makineler için gümrük vergisi muafiyeti verilmez. Bu makinelerin teşvik kapsamında kullanılmış ithalatına izin verilmez.
Madencilik yatırımları son derece karmaşıktır. Birçok farklı kurumdan izin alınmasına gerek vardır. Madencilik faaliyetinin türüne, niteliğine, yatırımın kapsamına göre teşvikler değişiklik gösterir. Madencilik yatırımlarının mutlaka proje bazında değerlendirilmesi gerekir.
Madencilik Yatırım Teşvikleri Gerekli Belgeler
Madencilik faaliyetlerinin karmaşık doğası ve madenciliğinin milli menfaatler çerçevesinde yürütülebilmesi çok sıkı düzenlemeleri gerektirmiştir. Dahası madencilik çok büyük ölçekli bir üretim olduğu için çevreyle etkileşimi çok fazladır. Bu yatırımların yapılabilmesi için tüm izinlerin ve gerekli belgelerin temin edilmiş olması şarttır. Maden yatırımları "Madencilik Faaliyetleri İzin Yönetmeliği" kapsamında tanımlanan izinlerin alınması gerektirir. Aksi halde yatırımın ilerlemesi mümkün olmayacaktır. Madencilik yatırım teşvikleri için gerekli belgeler şunlardır:
- Maden İşletme İzni: Maden varlığının işletilebilmesi için gerekli izindir.
- Maden İşletme Ruhsatı: Maden işletmeciliği yapılabilmesi için sahip olunması gereken yetki belgesidir.
- Maden Arama Ruhsatı: Maden arama faaliyetlerinin yürütülebilmesi için gerekli yetki belgesidir.
- Çevresel Etki Değerlendirme: Maden projesinin çevresel etkilerinin değerlendirilmesi ve genellikle ÇED Olumlu Belgesi ile sonuçlandırılması gerekmektedir. Bazı madencilik yatırımları için ÇED Gerekli Değildir, çok nadir de olsa bazı faaliyetlerde ÇED Kapsam Dışı alınabilmektedir.
- Orman İzni: Orman sahası içerisinde yapılacak madencilik faaliyetlerinde mutlaka orman izin gerekir.
- İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı: Maden üretimi ya da ilişkili faaliyetlerin yürütülmesi amacıyla kurulacak tesislere faaliyet göstermesi için verilen izin belgesidir.
- SGK Borcu Yoktur Belgesi: Maden işletmesinin teşviklerden yararlanabilmesi için SGK borcu bulunmaması şarttır.
Ayrıca, maden sahasının bulunduğu bölgeye bağlı olarak alınması gereken izinler de vardır. Askeri alanlara yakınlık, kültür varlıklarına yakınlık, yerleşimlere yakınlık gibi birçok yönden değerlendirilmesi gereken madencilik faaliyetlerinin yatırım teşviklerinden yararlanması için mutlaka proje bazında çok detaylı bir inceleme yapılması gerekir.
GES ve Enerji Yatırımları
Madenlerin çok büyük elektrik enerjisi ihtiyacı vardır. Geniş ruhsat sahalarının bulunduğu madenlerin enerji ihtiyacının karşılanması amacıyla GES yatırımları da entegre biçimde yapılabilmektedir. Önemli bir enerji avantajı sağlayan GES yatırımlarına günümüzde istisnai olarak 4. bölge teşvikleri verilmektedir. Detaylar için:GES Yatırım Teşvikleri
Whatsapp Destek Hattı