Kömür Madenciliği Yatırım
Teşvikleri

Kömür madenciliği yatırım teşvikleri, ülkemiz için çok gerekli bir destek sistemidir. Kömür çok önemli bir enerji hammaddesidir. Konutlarda doğrudan ısınma amaçlı ya da endüstride birçok üretim alanında kullanılır. Türkiye kömür yönünden çok zengindir. Ülkenin çok farklı bölgelerinde çeşitli türlerde ve miktarlarda kömür yatakları bulunur. Kömür madenciliği dediğimizde, kömür yataklarının aranması, işletilmesi, istihracı ile birlikte kömürün yıkanması, işlenmesi ve zenginleştirilmesi de ifade edilmektedir. Tüm bunlar bir bütün olarak kömür madenciliğinin unsurlarıdır. Kömür madenciliği yatırım teşvikleri bu sayfada tüm yönleriyle A'dan Z'ye ele alınmıştır.

Kömür Madenciliği Yatırımları Nelerdir?

Kömür madenciliği yatırımları, kömür kaynaklarının araştırılması, kömür rezervlerinin çıkarılması, işlenmesi, istihracı ve dağıtımı için yapılan faaliyetleri içerir. Aynı zamanda çıkarılan kömür yeterli yoğunlukta olmayabilir. Bu durumda kömür yıkama, zenginleştirme, işleme gibi tesisler de bu kapsamda değerlendirilir. Kömür madenciliği yatırımlarının türleri aşağıdaki gibidir.

1. Kömür Arama Yatırımları: Kömür kaynaklarının ya da rezervlerinin arama çalışmalarıdır. Bunun için hava ve uzay fotoğrafları, fotogrametri, jeofizik çalışmalar ve sondajlar yapılır. Kömür arama yatırımları oldukça kapsamlıdır. Kaynağın büyüklüğüne göre çok büyük arama yatırımları da yapılabilmektedir.
2. Kömür İşletme / İstihraç Yatırımları: Kömürün çıkarılacağı maden ocağının kurulması, maden sahasının hazırlanması, ulaşım ve altyapı çalışmalarının yapılmasıdır. Madencilik yöntemiyle uyumlu makine ve teçhizat seçilir. Enerji tesisleri oluşturulur. Kömür yeraltı veya yerüstü yöntemlerden rezerve uygun olan ile üretilmeye başlar.
3. Kömür Zenginleştirme Yatırımları: Kömür zenginleştirme yatırımları çıkarılan kömürün kalitesini ve kullanım koşullarını iyileştirmek için yapılan yatırımlardır. Kömürün kırılması, öğütülmesi, yıkanması, kurutulması, susuzlaştırılması, gazlaştırma ve koklaştırma işlemleri yapılır.

Kömür madenciliği yatırımları, yatak tipine, üretim yöntemine, kömür türüne ve zenginleştirme seviyesine göre farklılık göstermektedir. Kömür işleme, madencilik ve zenginleştirme gibi tesislerin çok büyük bölümü için Öncelikli Yatırım Teşvik Belgesi düzenlenmektedir.

Kömür Türleri

Kömür, organik madenler arasında yer alan ve çeşitli özelliklere sahip olan farklı türlerde bulunabilen bir fosil yakıttır. Ülkemizde de bulunan bazı önemli kömür türleri şunlardır:

1. Linyit: En alt kalitede olan kömür türüdür. Düşük kalorifik değere sahiptir ve genellikle yumuşak ve kahverengi renklidir. Yüksek nem içeriği ve düşük karbon içeriği vardır.
2. Taşkömürü: Daha yüksek kalorifik değere sahip olan bir kömür türüdür. Yumuşak, siyah renkli ve parlak bir görünüme sahiptir. Yüksek karbon içeriği ve daha düşük nem oranıyla linyitten daha kaliteli bir yakıt olarak kullanılır.
3. Antrasit: En yüksek kalitede olan kömür türüdür. Siyah renkli, parlak ve sert bir yapıya sahiptir. Düşük nem, yüksek karbon ve yüksek kalorifik değere sahiptir. Antrasit, en etkili ve temiz yanma özelliklerine sahip kömür türüdür.
4. Kok Kömürü: Kok kömürü, diğer kömürlerin yüksek sıcaklıkta ve düşük oksijen altında pişirilmesiyle elde edilir. Uçucuların uzaklaştırılması sayesinde yüksek kaliteli kömür elde edilir. Çok yüksek kalorifik değeri ile ısıtma gücü son derece fazladır.

Kömürün İçeriğinde Neler Vardır?

Kömür karmaşık yapılı ve içeriğinde çeşitli unsurlar bulunan bir fosil yakıttır. Petrol ile birlikte dünyada en yaygın kullanılan fosil yakıtlardan biridir. Doğal kömürün içerisinde şu unsurlar bulunur:

1. Vitrinit: Vitrinit, organik madenlerin bir bileşenidir ve kömürün ana organik bileşenidir. Kömürün parlaklık ve rengini sağlayan, kömürdeki organik maddenin ana bileşenidir. Vitrinit, bitki hücrelerinin fosil kalıntılarından oluşur ve kömürün kalorifik değerini etkileyen bir faktördür.
2. Klarinit: Klarinit, kömürün bir diğer organik bileşenidir. Vitrinit gibi bitki hücrelerinin fosil kalıntılarından oluşur, ancak daha düşük bir karbon içeriği ve daha yüksek bir hidrojen içeriği vardır. Klarinit, kömürün kimyasal bileşimini etkiler ve yanma özelliklerini belirler.
3. Liptinit: Liptinit, kömürün organik maden bileşenlerinden biridir. Bitki reçinesi ve mumlar gibi organik maddelerin fosil kalıntılarından oluşur. Liptinit, kömürde parlak, mumlu bir görünüm oluşturabilir.
4. İnertinite: İnertinite, kömürdeki organik maddenin bir diğer bileşenidir. Lignin, spor ve odunun fosil kalıntılarından oluşur. İnertinite, kömürdeki karbon içeriğini artırabilir ve kömürün yanma özelliklerini etkileyebilir.
5. Durit: Durit kömür cevherine yüksek dayanım sağlayan bileşendir. Bu bileşen kömürün demir mineraliyle etkileşimi neticesinde oluşur. Durit içeriği yüksek olan kömürler genellikle demir ve çelik sanayisinde kullanılmaktadır.
6. Mineraller: Kömürde mineral içeriği de bulunur. Bunlar genellikle kuvars, kil, pirit, kalsit gibi çeşitli minerallerdir. Mineraller, kömürün fiziksel özelliklerini, dayanıklılığını ve yanma karakteristiklerini etkileyebilir.
7. Kükürt: Kömürde kükürt de bulunabilir. Kükürt, kömürün yanma sırasında çevreye salınan zararlı gazlardan biridir. Kükürt içeriği, kömürün çevresel etkilerini ve kullanım alanlarını etkileyebilir.

Kömür Madenciliği Yatırım Teşvikleri

Kömür madenciliği yatırımları çok yüksek oranda teşvik edilmektedir. Kömür madenlerinin aranması, işletilmesi, istihracı, çıkarılması ve zenginleştirilmesi için öncelikli yatırım teşvikleri verilmektedir. Bu kapsamdaki yatırımlar için aşağıdaki destek unsurları uygulanır.

Kömür Madenciliği Yatırımlarında Bölgelere Göre Uygulanan Teşvikler (Öncelikli)
Uygulanan Destek Unsurları		Yatırım Teşvik Bölgeleri
		1.2.3.4.ve 5. BÖLGELER *	6. BÖLGE
KDV İstisnası		VAR	VAR
Gümrük Vergisi Muafiyeti		VAR	VAR
Vergi İndirimi (YKO)		%40	%50
SGK Primi (YIL)	İşveren Desteği	7 Yıl	10 Yıl
	İşçi Desteği	YOK	10 Yıl
Gelir Vergisi Stopajı Desteği		YOK	10Yıl
Yatırım Yeri Tahsisi		VAR	VAR
Faiz/Kar Payı Desteği (Puan/TL-Döviz Kredi)		5 - 2	7 - 2
Emlak Vergisi Muafiyeti		VAR	VAR
Bina İnşaat Harç Muafiyeti		VAR	VAR
Damga Vergisi ve Harç Muafiyeti		VAR	VAR
Diğer Muafiyetler		VAR	VAR

* İstanbul ili hariçtir. İstanbul ilinde madencilik yatırımlarına öncelikli teşvikler uygulanmaz.