Kanatlı hayvan yetiştiriciliği tavuk ve benzeri kümes hayvanlarının yetiştirilmesidir. Tavuk başta olmak üzere hindi, ördek, kaz, devekuşu gibi kümes hayvanlarıdır. Bunlar etlik, yumurtalık veya damızlık amaçlı yetiştirilir. Yatırım teşvik belgesi almak için her durumda entegrasyonu sağlamak gerekir. Büyükbaş ve küçükbaş hayvancılıkta olduğu gibi kanatlı hayvancılıkta da entegrasyon şarttır. Aksi halde devlet desteklerinden yararlanılması mümkün değildir. Kanatlı hayvancılık yatırım teşvikleri nelerdir, nasıl yararlanılır, hangi şartlar vardır tüm yönleriyle açıklanmıştır.

Entegre damızlık, et yönlü ve yumurta yönlü kanatlı hayvan yetiştiriciliği için yatırım teşviklerinden, yatırım yeri tahsisinden ve hibe programlarından yararlanılması mümkündür.

Kanatlı Hayvan Yatırımları Nelerdir?

Kanatlı hayvan yatırımları, ticari amaçla kanatlı hayvan yetiştiriciliği yapmak amacıyla yapılan yatırımları ifade eder. Kanatlı hayvanlar arasında tavuklar, ördekler, kazlar, hindi ve güvercinler gibi hayvanlar bulunur. Kanatlı hayvan yatırımları genellikle kümes hayvancılığı olarak bilinen bir sektöre aittir. Bu yatırımlar genellikle yumurta ve et üretimi için yapılmaktadır. Kanatlı hayvan yatırımcıları, çiftlikler, kümesler veya tavuk çiftlikleri ile bunlara entegre yem üretimi, yumurta tasnif ve paketleme, kesimhane ve et işleme tesislerinden oluşur.

Kanatlı Hayvancılık Yatırımları

Teşvik mevzuatına bakıldığında yalnızca entegre kanatlı hayvan yetiştiriciliği yatırımları teşviklerden yararlanır. Entegre kanatlı hayvan yetiştiriciliği yatırımları ise 3 başlık altında sınıflandırılmıştır.

  1. Damızlık Kanatlı Hayvan Yatırımları
  2. Et Yönlü Kanatlı Hayvan Yatırımları
  3. Süt Yönlü Kanatlı Hayvan Yatırımları

Önemli Uyarı!
Yalnızca entegre kanatlı hayvan yatırımları için teşvik verilmektedir. Yatırım teşvik belgesi almak isteyen kanatlı hayvan yetiştiriciliği yatırımcıları entegrasyon koşullarını sağlamak zorundadır.

1. Entegre Damızlık Kanatlı Hayvan Yatırımları

Entegre damızlık kanatlı hayvan yatırımları, ırk seçimi ve genetik kaliteyi dikkate alarak, üstün özelliklere sahip kanatlı hayvanların üretimini ve çoğaltılmasını amaçlayan bir yetiştiricilik yöntemidir. Bu yöntem, ırk geliştirme, seleksiyon ve üretim programlarını içerir. Damızlık kanatlı hayvanlar, genetik olarak istenen özelliklere sahip türlerdir. Bu özellikler genellikle et veya yumurta verimliliği, büyüme hızı, hastalıklara dayanıklılık, tüy rengi, et kalitesi gibi faktörleri içerir. Damızlık hayvanlar, üretim türüne göre seçilir.

2. Entegre Yumurta Yönlü Kanatlı Hayvan Yatırımları

Entegre yumurta yönlü kanatlı hayvan yatırımlarında, yumurta verimi yüksek kanatlı ırkları yetiştirilir. Buna ilave olarak yem tesisi, yem karma dağıtma ünitesi, premiks ve yem katkıları yönetimi bulunur. Ayrıca bu yatırımların en önemli unsuru yumurta tasnif ve paketleme ünitesinin bulunmasıdır. Yumurtaar kalite, boyut veya renk gibi parametrelere göre tasnif edilir. Tasnif edilen yumurtalar otomatik makinelerde el değmeden paketlenir. Bunun yanı sıra bazı tesisler pastörize yumurta veya çırpılmış yumurta gibi çeşitli hazırlanmış yumurta ürünleri sunmaktadır. Bunlar hem ev tüketimi hem de bazı gıda sektörlerine girdi niteliği taşır.

3. Entegre Et Yönlü Kanatlı Hayvan Yatırımları

Entegre et yönlü kanatlı hayvan yatırımlarında ise etlik ırklar yetiştirilir. Veteriner hizmetleri sürekli devrededir. Bu sayede hayvanlar arasında hastalık yayılması önlenir. Gerekli hallerde ilaçlar uygulanır. Etlik hayvanlar firmaya ait tesislerde veya broiler sözleşmeli tavuk yetiştiriciliği tesislerinde büyütülür. 40-50 gün arasında ideal büyüklüğe ulaşan tavuklar modern entegre kesimhanelerde kesilir. Helal sertifikalı tesislerde kuru yolum yapılırken, sertifikasız tesislerde ıslak yolum da yapılabilmektedir. Piliçler parçalanır ve etler uygun şekilde bölünür. İşlenmesi gereken kısımlar işleme tesisine aktarılır. İşlenmeyen bölümler paketlenerek soğutulur ve dondurulur. Kalan parçalar ise rendering tesisinde un olur ve yem katkısı haline gelir. Tesis içinde entegre rendering tesisi olabileceği gibi bu parçalar dışarı rendering tesislerine de satılabilir.

Kanatlı Hayvancılık Yatırım Teşvikleri Nelerdir?

Kanatlı hayvancılık yatırımlarına sağlanan teşvikler çok önemlidir. Kümes hayvanları yetiştiriciliği sektörü ülkemiz için son derece kritik bir sektördür. Özellikle tavuk etinde ülkemiz dünyanın ve Avrupa'nın çok önemli bir üreticisi ve ihracatçısı konumundadır. Hem kapasite hem de kalite olarak çok büyük bir potansitel taşır. Bu nedenle uygulanan teşvik mekanizmanları da hassasiyetle belirlenmiştir. Entegrasyon koşullarını ve teşvik mevzuatındaki diğer kriterleri sağlayan yatırım projeleri için aşağıdaki destekler uygulanır.

Entegre Kanatlı Hayvan Yetiştiriciliği Yatırımlarında Bölgelere Göre Uygulanan Teşvikler
Uygulanan Destek Unsurları
Yatırım Teşvik Bölgeleri
1. 2. 3. 4. 5. 6.
KDV İstisnası VAR VAR VAR VAR VAR VAR
Gümrük Vergisi Muafiyeti VAR VAR VAR VAR VAR VAR
Vergi İndirimi (YKO) %15 %20 %25 %30 %40 %50
SGK Primi (YIL) İşveren Desteği 2 Yıl 3 Yıl 5 Yıl 6 Yıl 7 Yıl 10Yıl
İşçi Desteği YOK YOK YOK YOK YOK 10Yıl
Gelir Vergisi Stopajı Desteği YOK YOK YOK YOK YOK 10Yıl
Yatırım Yeri Tahsisi VAR VAR VAR VAR VAR VAR
Faiz/Kar Payı Desteği (Puan/TL-Döviz Kredi) YOK YOK 3 - 1 4 - 1 5 - 2 7 - 2
Emlak Vergisi Muafiyeti VAR VAR VAR VAR VAR VAR
Bina İnşaat Harç Muafiyeti VAR VAR VAR VAR VAR VAR
Damga Vergisi ve Harç Muafiyeti VAR VAR VAR VAR VAR VAR
Diğer Muafiyetler VAR VAR VAR VAR VAR VAR

Önemli Açıklama!
Yatırımınızın bulunduğu il ve ilçenin hangi teşvik bölgesinde yer aldığını biliyor musunuz? Yatırım teşvik bölgelerini incelemek için buradan başlayın: Yatırım Teşvik Haritası

Yararlanma Şartları

Kanatlı hayvan yetiştiriciliği yatırım teşviklerinden yararlanma şartları son derece karışıktır. Reddedilen yatırım teşvik belgesi başvuruları içerisinde hayvancılık en yüksek orana sahiptir. Hayvancılık yatırımları içerisinde ise en karmaşık kısım kanatlı hayvancılık yatırımlarıdır. Bu nedenle yatırım projesinin uzman kişilerce yapılması son derece önemlidir. Kanatlı hayvancılık yatırımları için teşvik belgesi alınması üç temel şarta bağlıdır; entegrasyon, asgari hayvan sayısı ve asgari sabit yatırım tutarıdır.

Kanatlı Hayvancılık Yatırım Teşviklerinden Yararlanma Kriterleri
Hayvancılık Türü 1. 2. 3. 4. / 5. 6.
Asgari Hayvan Sayısı (Adet/Dönem)
Kanatlı Hayvan Yetiştiriciliği Damızlık 200.000 200.000 200.000 200.000 200.000
Et Yönlü 200.000 200.000 200.000 200.000 200.000
Yumurta Yönlü 200.000 200.000 200.000 200.000 200.000
Asgari Sabit Yatırım Tutarı (Milyon TL)
Tümü 4 M 3 M 2 M 1,5 M 1,5 M 1,5 M

Önemli Uyarı!
Yatırım Teşvik Belgesinin düzenlenmesi için sağlanması gereken öncelikli şartlar kapasite ve sabit yatırım tutarıdır. Ancak bunlar tek başına belge almak için yeterli değildir. Teşvikler yararlanmak için yatırım projesinin başta entegrasyon olmak üzere tüm nitelikleri değerlendirmeye alınır.

Kanatlı Hayvan Tesisleri Yatırım Teşviklerinden Nasıl Yararlanılır?

Kanatlı hayvan yatırım teşviklerinden yararlanılması için izlenmesi gereken adımlar aşağıdaki gibidir:

  1. Kanatlı hayvan yatırımı yapılacak tür belirlenir. Bu genellikle tavuktur. Ancak bazı yatırımcılar kaz, ördek veya hindi gibi yatırımları da tercih edebilmektedir. Ülkemiz kanatlı hayvan sektörünün çok büyük bölümü tavuk yetiştiriciliğinden oluşmaktadır.
  2. Damızlık, yumurta veya etlik gibi hayvancılık yatırımının yönü belirlenir. Damızlık genellikle daha az sayıda yatırımcı tarafından yapılan yatırımlardır. Çünkü damızlık tavuk yetiştiriciliği daha karmaşıktır. Ülkemizde et ve yumurta yönlü tavukçuluk daha gelişmiştir.
  3. Entegrasyon koşulları belirlenir. Yatırım türüne göre entegrasyonu sağlayan unsurlar projeye dahil edilir.
  4. Kanatlı hayvan yetiştiriciliği yatırımları ÇED Belgesi gerektiren yatırımlardır. Bu nedenle yatırım yeri ve proje detayları belirlendikten sonra ÇED Belgesi temin edilir. Yatırım Teşvik Belgesi başvuru dosyasına ÇED Belgesi de eklenir.
  5. Tüm entegrasyon koşullarını sağlayacak şekilde Yatırım Teşvik Belgesi başvuruları yapılır. Başvurular E-TUYS adlı sistemde yapılır. Proje uygun bulunması halinde Yatırım Teşvik Belgesi düzenlenerek yatırımcıya elektronik ortamda teslim edilir.

Kanatlı Hayvan Yatırımlarında Teşvik Edilen Unsurlar

Kanatlı yetiştiriciliği yatırımlarında entegrasyon koşullarının sağlanması kaydıyla teşvik alınır. Entegrasyon ise hayvan yetiştiriciliğinin yönüne göre değişiklik gösterir. Genel çerçevede entegrasyon sağlayıcı yatırım bileşenleri aşağıdaki gibidir.

  1. Kümesler: Hayvan yemlikleri, suluklar, kafes sistemleri, ilaçlama üniteleri, havalandırma ve iklimlendirme sistemleri, yumurta toplama bantları bu tesislerde bulunur. Tavuk ve diğer kümes hayvanlarının yetiştirildiği ve geliştiği bölümlerdir.
  2. Kuluçkahane: Özellikle damızlık tesisleri için civcivlerin gelişim ve çıkım yapılan yerleridir. Cinsiyetine göre civcivler ayrıştırılır. İlgili bölümlere aktarılır. Veteriner hekim kontrolünde işlemler yapılır. Irk ve sağlık kontrolleri sürekli yapılır. Damızlık ırklar geliştirilir ve çoğaltılır.
  3. Kesimhane: Hayvanların giriş askıları, bantlar ve ray sistemleri, elektrikli tavuk sersemletme, kesim ünitesi, ayıklama ve parçalama bölümü bulunur. Daha sonra IQF şoklama, dondurma ve soğutma ünitesine giden parçalar tabaklanır ve hazırlanır. Soğuk zincir bozulmadan mağazalara iletilir. İleri işlem görecek etler ise işleme tesislerine iletilir. İşlendikten sonra paketlenir, soğutulur veya dondurulur. Hatta bu parçalar da IQF sistemlerinde şoklanır.
  4. Yumurta Tasnif ve Paketleme: Yumurtalar konveyörlerle tasnif hattına getirilir ve burada boyut, kalite, renk gibi parametrelere göre tasnif edilir. Bunlar daha sonra viyol adı verilen muhafazalar kullanılarak paketlenir. Viyol yumurta kartonudur. Bazı yumurta tavukçuluğu tesisleri entegre viyol üretimi de yaparlar.
  5. Yem Tesisleri: Kanatlı hayvan yemlerin üretildiği ve hazırlandığı tesislerdir. Genellikle tarımsal ürünlerin doğru şekilde karıştırıldığı ve dozajlandığı otomatik sistemlerdir. Bu sistemler depolama ve karıştırma siloları ile entegre çalışır. Gerekli durumlarda hayvan ırkı ve türüne göre premiks adı verilen katkı maddeleri de eklenir.
  6. Laboratuvar: Veterinerlik uygulamalarının yapıldığı laboratuvarlardır. Buralarda hayvanlarla ilgili sağlık uygulamaları gerçekleştirilir. Ayrıca, kalite kontrol testleri ve deneyleri de bu kısımlarda yapılır.
  7. Renderin Tesisi: Kesimhanelerle entegre çalışan bir tesistir. Renderinge kan unu veya kemik unu gibi isimler de verilir. Renderin tesislerinde kesilen hayvanlardan arta kalan parçalar pişirilerek un haline getirilir. Daha sonra yüksek protein ve mineral içeriği nedeniyle yem katkısı olarak yeniden kullanılır.