Yeşil dönüşüm yatırım teşvikleri, son dönemde önemi iyice anlaşılan sürdürülebilir ve yeşil teknolojilerin entegrasyonu yatırımlarına sağlanan desteklerdir. Yalnızca ülkemiz değil tüm dünyada yeşil dönüşüm inanılmaz bir ivme kazanmıştır. Yeşil teknolojilere kayan yatırım trendi teşvik mekanizmasını da bu yönde değiştirmiştir. Yeşil dönüşüm projeleri, döngüsel ekonomi yaklaşımıyla uyumlu olarak doğal kaynakları koruyan, iklim ve sürdürülebilirlik hedeflerine katkı sağlayan, kaynak verimli ve düşük karbonlu üretimi amaçlayan çeşitli yatırımları kapsar. Bu yatırımlar münferit projeler olabileceği gibi mevcut tesislerin yeşil teknoloji entegrasyonunu da kapsar. Her koşulda uygulanacak destekler ve teşvik sistemlerinin kapsamı proje bazında bağımsız bir biçimde değerlendirilecektir.

2012/3305 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar kapsamında, "Yeşil Dönüşüm Destek Programı: Döngüsel ekonomi yaklaşımıyla uyumlu, doğal kaynakları koruyan, iklim ve sürdürülebilirlik hedeflerine katkı sağlayan, kaynak verimli ve düşük karbonlu üretimi amaçlayan yatırımların desteklenmesine yönelik olarak, Bakanlık tarafından belirlenecek uygulama usul ve esasları kapsamında Stratejik Araştırmalar ve Verimlilik Genel Müdürlüğünce yürütülecek olan destek programı." olarak tanımlanmaktadır.


Yeşil Dönüşüm Yatırımları Nelerdir?

Yeşil dönüşüm yatırımları, çevresel sürdürülebilirliği ve kaynak verimliliğini hedefleyen projelerdir. Bu yatırımlar, yenilenebilir enerji, enerji verimliliği, atık yönetimi, sürdürülebilir ulaşım, yeşil bina ve tarım gibi çeşitli alanlarda gerçekleştirilebilir. Yeşil dönüşüm yatırımları, hem çevresel etkileri azaltmayı hem de ekonomik faydaları artırmayı amaçlayarak daha sürdürülebilir bir gelecek için önemli adımlar atmaktadır.

Yeşil Dönüşüm Yatırımları

İşletmelerin hem bağımsız hem de mevcut tesisleri döngüsel ekonomi modeline hazırlamaya yönelik birçok yatırım projesi vardır. Yatırım teşviklerinden yararlanabilecek bazı yeşil dönüşüm yatırımları şunlardır:

  1. Yenilenebilir Enerji Yatırımları: Güneş enerjisi, rüzgar enerjisi, hidroelektrik enerji gibi yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımını teşvik eden projeler.
  2. Enerji Verimliliği Projeleri: Binaların enerji verimliliğini artırmak için izolasyon, enerji yönetimi sistemleri ve enerji tasarruflu aydınlatma gibi önlemleri içeren yatırımlar.
  3. Atık Yönetimi ve Geri Dönüşüm Projeleri: Atık yönetimi süreçlerini iyileştiren, geri dönüşüm tesisleri kurarak atıkların yeniden kullanımını sağlayan projeler.
  4. Sürdürülebilir Ulaşım Projeleri: Elektrikli araç altyapısı geliştirme, toplu taşıma ağlarının genişletilmesi, bisiklet yollarının inşası gibi sürdürülebilir ulaşım çözümlerini destekleyen projeler.
  5. Yeşil Bina Projeleri: Sürdürülebilir malzemeler kullanarak enerji ve su tasarrufu sağlayan, yeşil altyapıya sahip binaların inşası ve yenilenmesini hedefleyen projeler.
  6. Tarım ve Gıda Sektörü Projeleri: Sürdürülebilir tarım uygulamalarının teşvik edilmesi, organik tarımın yaygınlaştırılması, gıda atıklarının azaltılması gibi projeler.
  7. Su ve Atıksu Yönetimi Projeleri: Su tasarrufunu teşvik eden, atıksu arıtma tesislerinin modernizasyonunu sağlayan, yağmur suyu toplama sistemleri gibi su kaynaklarının sürdürülebilir yönetimine odaklanan projeler.
  8. Sıfır Atık Projeleri: Atık üretimini azaltmayı hedefleyen, geri dönüşüm ve geri kazanım süreçlerini iyileştiren projeler. Bu projelerde atıkların ekonomiye geri kazandırılması ve atık oluşumunun önlenmesi önemli rol oynar.
  9. Doğal Kaynak Yönetimi Projeleri: Orman rehabilitasyonu, biyolojik çeşitliliğin korunması, erozyon kontrolü gibi doğal kaynakların sürdürülebilir yönetimini amaçlayan projeler.
  10. Endüstriyel Ekoloji Projeleri: Sanayi tesislerinde atık ve yan ürünlerin birbirleriyle entegre edilerek kaynakların daha verimli kullanılmasını sağlayan projeler. Bir tesisin atığı, başka bir tesisin girdisi olarak kullanılır.

Yeşil dönüşüm projeleri, sürdürülebilirlik hedefleri doğrultusunda farklı sektörlerde gerçekleştirilebilir ve çevresel, ekonomik ve sosyal faydalar sağlayarak daha sürdürülebilir bir gelecek için önemli adımlar atar. Döngüsel ekonomi modeli ile uyum sağlayacak yeşil dönüşüm projelerine öncelikli teşvikler uygulanır. Uygun bulunan projeler için Öncelikli Yatırım Teşvik Belgesi düzenlenir.

Döngüsel Ekonomi Modeli Nedir?
Döngüsel ekonomi modeli, kaynakların sürdürülebilir bir şekilde kullanılmasını ve atıkların minimum düzeyde olmasını hedefleyen bir yaklaşımdır. Bu modelde, ürünlerin kullanım ömürleri sona erdikten sonra geri dönüştürülerek tekrar üretim sürecine dahil edilmesi önemlidir. Kaynakların tükenmesini engellemek, atık miktarını azaltmak ve çevresel etkileri minimize etmek amacıyla malzeme akışı dairesel bir şekilde yönetilir. Bu yaklaşım, atıkların kaynak olarak kullanıldığı, yeniden kullanımın teşvik edildiği ve ürünlerin ömrünün uzatıldığı bir ekonomik sistem oluşturarak sürdürülebilirlik ve ekonomik faydaları bir araya getirir. Döngüsel ekonomi modeli, kaynak verimliliği, geri dönüşüm, yeniden kullanım ve atık azaltımı gibi prensipleri temel alarak geleceğin daha sürdürülebilir ve çevre dostu bir ekonomiye doğru bir adım atmaktadır.


Yeşil Dönüşüm Yatırım Teşvikleri Nelerdir?

İşletmelerin çevre ile uyum süreçlerinde iyileştirme sağlayan yeşil dönüşüm yatırımları için öncelikli yatırım teşvik sistemi kapsamındaki destekler uygulanır. Şartları sağlayan yatırım projeleri aşağıdaki desteklerden yararlanır.

Yeşil Dönüşüm Yatırımlarında Bölgelere Göre Uygulanan Teşvikler
Uygulanan
Destek Unsurları
Yatırım Teşvik Bölgeleri
1.2.3.4.ve 5. BÖLGELER 6. BÖLGE
KDV İstisnası VAR VAR
Gümrük Vergisi Muafiyeti VAR VAR
Vergi İndirimi (YKO) %40 %50
SGK Primi (YIL) İşveren Desteği 7 Yıl 10 Yıl
İşçi Desteği YOK 10 Yıl
Gelir Vergisi Stopajı Desteği YOK 10Yıl
Yatırım Yeri Tahsisi VAR VAR
Faiz/Kar Payı Desteği (Puan/TL-Döviz Kredi) 5 - 2 7 - 2
Emlak Vergisi Muafiyeti VAR VAR
Bina İnşaat Harç Muafiyeti VAR VAR
Damga Vergisi ve Harç Muafiyeti VAR VAR
Diğer Muafiyetler VAR VAR

Yatırımınız Hangi Bölgede?
Yatırımınızın bulunduğu il ve ilçenin hangi teşvik bölgesinde yer aldığını biliyor musunuz? Yatırım teşvik bölgelerini incelemek için buradan başlayın: Yatırım Teşvik Haritası

Yararlanma Şartları

Yeşil dönüşüm yatırım teşviklerinden yararlanma şartları oldukça sınırlı tutulmuştur. Günümüz sürdürülebilirlik çağında dönüşüm süreçleri çok önemlidir. Mevcut tesislerin çevresel gerekliliklere uyum süreçleri ve küresel rekabette geri kalmaması için çeşitli teşvikler uygulanmaktadır. Bu kapsamda, yatırım teşviklerinden yararlanmak için sağlanması gereken kriterler şunlardır:

  1. Asgari Sabit Yatırım Tutarı: Yeşil dönüşüm yatırımlarında birinci ve ikinci bölgelerde 3 milyon, diğer bölgelerde 1,5 milyon TL asgari sabit yatırım tutarına sahip olmak gerekir.
  2. Yeşil Dönüşüm Projesinin Yetkinliği: Sönüşüm projesinin döngüsel ekonomi modeli ile uyum sağlaması, ulusal veya uluslararası bilimsel tekniklerle uyumlu olması, yeterli kazanımı yaratma potansiyeli bulunması gerekir.

Bu şartları sağlayan yatırımlar proje bazında münferit değerlendirmeye tabi tutulur. Uygun bulunanlar için öncelikli yatırım teşvik belgesi düzenlenir.

İlave Açıklama!
Teşvik belgesi kapsamında yatırım harcaması olarak kabul edilen maddi olmayan duran varlıkların (marka, lisans, know-how vb.) oranı, teşvik belgesinde kayıtlı toplam sabit yatırım tutarının yüzde yirmibeşini aşamaz. Dijital Dönüşüm Destek Programı ile Yeşil Dönüşüm Destek Programı kapsamındaki yatırımlar için bu hüküm uygulanmaz.

Yeşil Dönüşüm Yatırım Teşviklerinden Nasıl Yararlanılır?

Yeşil dönüşüm yatırım teşviklerinden yararlanılması için izlenmesi gereken adımlar aşağıdaki gibidir:

  1. Yeşil Dönüşüm Süreçlerinin Belirlenmesi: Projenin üretim, enerji, atık yönetimi gibi alanların hangilerini kapsayacak şekilde yapılacağı belirlenmelidir. Proje kapsamında makine, ekipman, yeni nesil donanımlar, yeni tekniklere uyum teçhizatı gibi ihtiyaçlar belirlenmelidir. Bu malzemelerin her birinin spesifikasyonu netleştirilmeli, proforma faturaları temin edilmelidir.
  2. Başvuru Belgelerinin Temini: Bu kapsamda uygulanacak dönüşüm projesinin belirli bölümleri Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) değerlendirmesi ile Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliği kapsamında Çevre İzni veya Lisansı gerektirebilir. Bu durumda ilgili belgelerin temini şarttır.
  3. Başvuru: E-TUYS sistemi üzerinden Yatırım Teşvik Belgesi başvurusu yapılır. Süreç takip edilir. Gerektiğinde ilave bilgi ve belge temin edilerek süreç yönetimi uygulanır. Değerlendirme sonucunda uygun bulunan yatırımlar için belge düzenlenerek yatırımcıya elektronik ortamda teslim edilir.

Yenilenebilir Enerji Yatırım Teşvikleri
Yeşil dönüşümün en önemli aşamalarından biri sürdürülebilir enerji kaynaklarının entegrasyonudur. Bu kapsamda, RES(Rüzgar Enerji Santrali) ya da GES(Güneş Enerji Santrali) yatırımlarının yapılması gerekebilir. Günümüzde GES ve RES projeleri için ilave teşvik verilmektedir. Bu yatırımlar 4. bölge destekleri adı verilen özel bir teşvik mekanizması ile desteklenmektedir. Detaylar için:

Enerj Yatırım Teşvikleri