RES (Rüzgar Enerji Santrali)
Yatırım Teşvikleri

Rüzgar Enerji Santrali (RES) yatırımları genel anlamda en çevreci enerji yatırımları arasında gösterilir. Günümüzde yeşil dönüşüm ve sürdürülebilirlik ilkeleri her geçen gün daha önemli hale gelmektedir. Sürdürülebilir enerji kaynaklarının başında da RES projeleri gelmektedir. Bu kapsamda, ülkemiz yeşil dönüşümü desteklemek amacıyla RES projelerine 4. bölge yatırım teşvikleri uygulanmaya başlamıştır. Bu projeler öztüketimden ziyade elektrik enerjisinin üretilmesi amacıyla yapılmaktadır.

Bu sayfada çok geniş kapsamlı, A'dan Z'ye RES yatırım teşvik rehberi hazırlanması amaçlanmıştır. Bu sayfada bulamadığınız konuları bize iletebilirsiniz.

RES Yatırımları Nelerdir?

RES yani Rüzgar enerjisi santrali yatırımları, rüzgar türbinleri aracılığıyla rüzgarın kinetik enerjisini elektrik enerjisine dönüştüren ve çevreye daha az zarar veren bir yenilenebilir enerji kaynağıdır. Bu yatırımlara, rüzgar çiftlikleri adı da verilebilir. Rüzgar enerjisi, fosil yakıtların kullanımını azaltarak iklim değişikliği etkilerini azaltmaya yardımcı olur. Rüzgar potansiyeli yüksek bölgelerde ekonomik ve sürdürülebilir bir enerji seçeneği olarak değerlendirilir.

Ülkemizde enerji yatırımları 6446 sayılı Enerji Piyasası Kanunu ile düzenlenir. Enerji yatırımları kurulu gücüne göre lisanslı ve lisanssız yapılabilmektedir. Bu enerji lisansını Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) verir. Kurulu gücüne göre enerji yatırımları şu şekilde sınıflandırılır:

1. Lisanssız Enerji Yatırımları: 5 MW altı kurulu gücü bulunan enerji yatırımları için EPDK lisansı gerekli değildir.
2. Lisanslı Enerji Yatırımları: 5 MW üzerinde kurulu gücü bulunan enerji yatırımları için EPDK lisansı gereklidir.

RES Yatırım Türleri Nelerdir?

Teşvik edilecek RES yatırım türleri şunlardır:

1. Yerleşik (Onshore) Rüzgar Enerjisi Yatırımları: Yerleşik rüzgar enerjisi yatırımları, rüzgar türbinlerinin karada, kıyılarda veya dağlık bölgelerde kurulduğu projeleri kapsar. Bu projeler genellikle arazi sahipleriyle anlaşmalar yaparak gerçekleştirilir.
2. Kıyıda (Offshore) Rüzgar Enerjisi Yatırımları: Kıyıda rüzgar enerjisi yatırımları, rüzgar türbinlerinin deniz üzerinde, kıyılara yakın bölgelerde yer aldığı projelerdir. Bu tür yatırımlar genellikle açık deniz rüzgar çiftlikleri veya kıyıya yakın su bölgelerinde kurulan rüzgar türbinleri ile gerçekleştirilir.
3. Uzak Alan (Remote Area) Rüzgar Enerjisi Yatırımları: Uzak alan rüzgar enerjisi yatırımları, nispeten izole veya erişimi zor olan bölgelerde rüzgar enerjisi projelerini içerir. Bu tür yatırımlar, enerji ihtiyacını karşılamak veya belirli bir bölgenin elektrifikasyonunu sağlamak amacıyla gerçekleştirilir.
4. Şehir İçi (Urban) Rüzgar Enerjisi Yatırımları: Şehir içi rüzgar enerjisi yatırımları, şehirlerdeki binaların veya yapıların üzerine yerleştirilen rüzgar türbinleri ile gerçekleştirilen projelerdir. Bu tür yatırımlar, şehirlerdeki enerji talebini karşılamak ve yerel enerji üretimini artırmak amacıyla uygulanır.

RES Yatırım Teşvikleri Nelerdir?

RES yatırımları dediğimizde lisanslı ve lisanssız olmak üzere 2 farklı türde yatırım vardır. Bunların her biri için izlenecek yol ve sağlanacak teşvikler farklıdır. RES yatırımları için düzenlenebilecek belge türleri şunlardır;

1. Genel Yatırım Teşvik Belgesi: Lisanslı rüzgar enerjisinden elektrik üretimi yatırımlarına verilir.
2. Bölgesel Yatırım Teşvik Belgesi (4. Bölge): Lisanssız rüzgar enerjisinden elektrik üretimi yatırımlarına verilir.

RES (Rüzgar Enerji Santrali) yatırımlarına verilen teşvikler lisans durumuna göre farklı olduğu için ayrı başlıklar halinde açıklanmıştır.

1. Lisanssız RES Yatırım Teşvikleri

5 MW altı kurulu kapasitesi bulunan enerji yatırımlarına EPDK lisansı gerekli değildir. Bu yatırımlara lisanssız enerji üretimi yatırımları adı verilir. Lisanssız RES yatırımlarına 4. bölgede uygulanan bölgesel destekler verilir. Önceden tüm enerji yatırımlarına genel teşvikler uygulanmaktaydı. Ancak son dönemde yapılan düzenlemeyle lisanssız RES projelerine bölgesel teşvik verilmeye başlamıştır. Yapılan teşvik düzenlemesine ilişkin hüküm aşağıdadır.

Lisanssız RES - Rüzgar Enerji Santrali Yatırım Teşvikleri (4. Bölge Destekleri)
Destek Unsuru	1, 2, 3, 4. Bölge	5. Bölge	6. Bölge
KDV İstisnası	VAR	VAR	VAR
Gümrük Vergisi Muafiyeti	VAR *	VAR *	VAR *
Vergi İndirimi (YKO)	%30	%40	%50
SGK Primi İşveren Desteği	7 Yıl	8 Yıl	10 Yıl
SGK Primi İşçi Desteği	YOK	YOK	10 Yıl
Gelir Vergisi Stopajı Desteği	YOK	YOK	10 Yıl
Diğer Destekler	VAR	VAR	VAR

2. Lisanslı RES Yatırım Teşvikleri

Kurulu gücü 5 MW üzerinde olan enerji yatırımları ise EPDK lisansı gerektirmektedir. Bu yatırımlar için EPDK lisansının alınmış olması şartıyla genel yatırım teşvik belgesi düzenlenmektedir. Bu kapsamda, lisanslı RES yatırımlarına verilen teşvikler ise şunlardır:

Lisanslı RES - Rüzgar Enerji Santrali Yatırım Teşvikleri (Genel)
Destek Unsuru	1, 2, 3, 4 ve 5. BÖLGE	6. BÖLGE
KDV İstisnası	VAR	VAR
Gümrük Vergisi Muafiyeti	VAR	VAR
Gelir Vergisi Stopajı Desteği	YOK	VAR

RES Yatırımlarının Bileşenleri

RES yatırımlarının geniş bir kısmı teşvik kapsamındadır. Bu yatırımlar aşağıdaki bileşenlerden oluşur:

1. Rüzgar Türbini: Rüzgar enerjisini elektrik enerjisine dönüştüren temel bileşendir. Rüzgar türbini, rotor, jeneratör, şaft, dişli kutusu ve kule gibi parçalardan oluşur. Rüzgar türbinleri genellikle üç kanatlıdır ve rüzgarın kinetik enerjisini türbin pervanelerinin dönmesi yoluyla mekanik enerjiye çevirir.
2. Rotor Kanatları: Rüzgar türbininin dışında yer alan ve rüzgar enerjisini yakalayan kanatlarıdır. Kanatlar, aerodinamik tasarımları sayesinde rüzgarın etkisiyle döner ve türbinin rotorunu hareket ettirir. Genellikle kompozit malzemelerden yapılan uzun ve hafif yapıya sahiptir.
3. Jeneratör: Rüzgar türbininin dönme hareketini elektrik enerjisine dönüştüren bir jeneratör bulunur. Rüzgar türbinlerinde yaygın olarak kullanılan jeneratör türleri arasında senkron ve asenkron jeneratörler yer alır.
4. Kontrol Sistemi: Rüzgar türbininin performansını optimize etmek ve güvenliğini sağlamak için kullanılan bir kontrol sistemi bulunur. Bu sistem, türbinin dönüş hızını, yönlendirilmesini ve güç üretimini ayarlar.
5. Trafo: Rüzgar türbininden elde edilen elektriğin iletim hattına uygun gerilim seviyesine dönüştürülmesini sağlar. Trafo, üretilen elektriği transformatör istasyonuna aktarır.
6. Temel ve Kule: Rüzgar türbini, güvenli bir şekilde sabitlenmesi için temel ve kuleden oluşan bir destek yapıya ihtiyaç duyar. Temel, türbinin altında yer alır ve kuleye bağlanır. Kule ise türbinin yükseklik kazanması için kullanılır.
7. Elektrik İletim Sistemi: Rüzgar türbinlerinden üretilen elektrik enerjisi, iletim hatları aracılığıyla enerji şebekesine aktarılır. Bu iletim hattı sistemi, elektrik enerjisinin toplandığı noktadan enerji şebekesine taşınmasını sağlar.
8. Enerji İzleme Sistemi: Enerji verimliliğinin kontrolü ve optimize edilmesi için enerji izleme sistemleri kullanılır. Bu sistemler olası arızaların tespiti ve ortadan kaldırılması için çok önemlidir.

Yararlanma Şartları

RES projeleri için Yatırım Teşvik Belgesi alınması için lisans koşullarının yerine getirilmesi gerekir. Bu kriterlerin dışında asgari sabit yatırım tutarı ve kapasite kriteri vardır. Bölgelere göre uygulanan kriterler aşağıdaki tabloda yer almaktadır.

RES Yatırım Teşviklerinden Yararlanma Kriterleri
Değerlendirme Kriteri	1. ve 2. Bölgeler	3., 4., 5. ve 6. Bölgeler
Asgari Sabit Yatırım Tutarı (TL)	3 Milyon TL	1,5 Milyon TL

* RES yatırımları için asgari 240 kW sınırı uygulanmamaktadır.

Gerekli Belgeler

RES yatırımlarına alınacak teşvikler ilgili kurumlardan alınacak ilave belgelere bağlıdır. Genel teşvik başvuru evraklarına ilave olarak enerji piyasasıyla ilişkili çeşitli belgelerin de temin edilmesi gerekir.

1. Taahhütname: Teşvik mevzuatındaki düzenlemelere uyumum sağlandığına ilişkin taahhütname hazırlanır. Şirketi temsil ve ilzama yetkili kişi ya da kişilerce imzalı ve kaşeli düzenlenir. Taahhütnamenin içeriği tarafımızca hazırlanır.
2. Proje Onayı: RES projesinin ilgili kurum tarafından onaylandığına ilişkin belgedir.
3. Bağlantı Anlaşması: Yatırım Teşvik Belgesi alabilmek için nihai şekle göre bağlantı anlaşmasının imzalanmış olması şarttır.
4. Bağlantı Anlaşmasına Çağrı Mektubu: Bağlantı anlaşmasından önce alınan çağrı mektubuna sahip olmak teşviklerden yararlanmanın bir önkoşuludur.
5. Tek Hat Şeması: Proje detaylarının yer aldığı çizim ve bilgilerdir.
6. EPDK Lisansı: Yalnızca 5 MW üzeri yatırımlar için enerji üretimine ilişkin EPDK'dan alınacak lisans.

Yatırım projesinin enerji sistemiyle tam uyumlu oluşturulması gerekir. Bu projeler EPDK başta olmak üzere birçok kurumun mevzuatına bağlıdır. Enerji piyasasının tüm düzenlemelerine uyumlu hareket etmek gerekir. Bu uyumun ise tüm kurumlardan eksiksiz alınacak evraklarla belgelendirilmesi şarttır. Aksi halde enerji yatırımlarına sağlanan teşviklerden yararlanılması mümkün değildir.

RES Yatırım Teşvik Belgesi Nasıl Alınır?

RES projelerinde Yatırım Teşvik Belgesi almak için izlenmesi gereken adımlar aşağıdaki gibidir:

1. 1. Adım: Kurulum yapılacak bölgesinin rüzgar potansiyeline bakılır. Yıl boyu uzun dönem rüzgar ölçümleri yapılır.
2. 2. Adım: Proje detayları belirlenir. Kurulu güç 5 MW üzerind ise EPDK lisansı alınır.
3. 3. Adım: ÇED Belgesi temini için çevresel etki değerlendirme projesi hazırlanır. ÇED Belgesi temin edilir.
4. 4. Adım: Bağlantı anlaşması, çağrı mektubu ve proje onayı alınır.
5. 5. Adım. Yatırım teşvik projesi E-TUYS sisteminde oluşturulur, proje onaya sunulur.